Hỏi đáp pháp luật

Quyền sử dụng tiếng nói và chữ viết trong tham gia tố tụng dân sự

Đ. Nguyên • 29/09/2023 - 05:36

Bạn đọc Nông Văn Sơn, huyện Bảo Lạc (Cao Bằng) hỏi: Trong tố tụng dân sự có được sử dụng tiếng dân tộc của mình không? Tôi có người anh em là dân tộc Tày. Anh ấy muốn kiện một người đã tranh chấp đất do ba mẹ để lại nhưng anh ấy không biết tiếng Việt. Vậy anh ấy có thể dùng tiếng Tày để tham gia kiện tụng không?

Điều 42 Hiến pháp năm 2013: “Công dân có quyền xác định dân tộc của mình, sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ, lựa chọn ngôn ngữ giao tiếp”.

Cụ thể hoá quy định của Hiến pháp, tại Điều 12 Luật Tổ chức Toà án nhân dân năm 2014 quy định: Tòa án xét xử theo nguyên tắc mọi người đều bình đẳng trước pháp luật, không phân biệt dân tộc, giới tính, tín ngưỡng, tôn giáo, thành phần xã hội, địa vị xã hội; cá nhân, cơ quan, tổ chức đều bình đẳng trước Tòa án. Điều 15 nêu rõ: Tiếng nói, chữ viết dùng trước Tòa án là tiếng Việt. Tòa án bảo đảm cho những người tham gia tố tụng quyền dùng tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình trước Tòa án nhân dân, trường hợp này phải có phiên dịch.

Điều 20 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 quy định: “Tiếng nói và chữ viết dùng trong tố tụng dân sự là tiếng Việt. Người tham gia tố tụng dân sự có quyền dùng tiếng nói và chữ viết của dân tộc mình; trường hợp này phải có người phiên dịch”.

Các văn bản theo luật cần tống đạt cho những người tham gia tố tụng phải được dịch ra ngôn ngữ dân tộc mà người đó sử dụng. Việc được sử dụng tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình trước các cơ quan tiến hành tố tụng giúp bị can, bị cáo, đương sự thể hiện được yêu cầu, nguyện vọng của mình, cũng như trình bày các lý lẽ, căn cứ làm cơ sở cho yêu cầu, nguyện vọng đó. Bên cạnh đó là nâng cao khả năng tự bào chữa cho bị cáo.

Điều này có nghĩa là người anh em của bạn, người dân tộc Tày, có quyền sử dụng tiếng Tày để tham gia kiện tụng. Tuy nhiên, để đảm bảo tính công bằng và hiệu quả của quá trình tố tụng, Tòa án có trách nhiệm đảm bảo rằng tiếng Tày của người tham gia được hiểu và ghi chép đúng. Điều này có thể đòi hỏi sự hỗ trợ của dịch thuật hoặc phiên dịch từ tiếng Tày sang tiếng Việt hoặc ngược lại. Người tham gia tố tụng cần thông báo với Tòa án trước về việc sử dụng ngôn ngữ của họ để Tòa án có sự hỗ trợ cần thiết.

Ngoài ra, việc sử dụng tiếng dân tộc cũng đòi hỏi sự tương tác và hợp tác của các bên liên quan, bao gồm cả luật sư và người bị kiện. Tòa án cũng có thể tổ chức phiên tòa và thẩm tra để đảm bảo rằng việc sử dụng tiếng dân tộc không gây khó khăn cho quá trình tố tụng.