Làng nón Tây Hồ (Thừa Thiên – Huế)

15/10/2021 02:14

(DTTG) Từ lâu những chiếc nón bên tà áo dài đã trở thành biểu tượng của xứ Huế, một trong những món quà lưu niệm hết sức ý nghĩa dành cho du khách khi du lịch nơi đây.

Áo dài và nón lá của Việt Nam luôn gắn liền với nhau. (Ảnh: Internet)

Nón lá Tây Hồ nổi tiếng bởi độ mỏng, thanh, màu sắc nền nã và đường kim, mũi chỉ đều, đẹp nên người tiêu dùng rất yêu chuộng. Nón lá là vật trang sức làm duyên thêm nét đẹp của những thiếu nữ và là vật che nắng hữu hiệu của nhiều người. Người dân quê đi chợ, đi làm ruộng không thể thiếu chiếc nón lá đội đầu. Nón lá đã gắn bó với cuộc sống của người nông dân Tây Hồ một nắng hai sương trên đồng ruộng một cách tự nhiên và bền bỉ dù cuộc sống đã có nhiều đổi thay.

Nghề làm nón nhìn có vẻ đơn giản nhưng đòi hỏi người làm nón phải cẩn thận và tỉ mỉ trong các khâu, đặc biệt là khâu chằm nón. Để có một chiếc nón đẹp thì tất cả các công đoạn đều phải được làm một cách công phu. Từ chọn khung, uốn vành, lợp lá, cắt hoa văn, đến chằm để hoàn thiện chiếc nón và cuối cùng là đánh bóng bảo quản. Có lẽ vì thế mà nón Huế được nhiều khách du lịch ưu ái lựa chọn hơn so với nón ở những vùng miền khác.

Những chiếc nón lá có màu sắc, hình ảnh đa dạng, phong phú. (Ảnh: Internet)

Để có lá đẹp và tốt, người làm nón phải ra chợ, tự tay chọn lá. Lá được chọn thường là lá dừa hay lá gối có màu xanh nhẹ. Lá được ủi nhiều lần thật thẳng và thật láng. Với cây mác sắc, họ chuốt từng sợi tre thành 16 nan vành một cách công phu; sau đó uốn thành vòng thật tròn trịa và bóng bẩy. Khi xây và lợp lá, người thợ phải khéo léo sao cho khi chêm lá không bị chồng lên nhau nhiều lớp để nón có thể thanh và mỏng. Khâu nón là công đoạn quyết định đến sự hình thành và vẻ đẹp của cả chiếc nón. Người thợ sẽ khâu từ trên xuống đến vành 15, cứ 1 cm 3 mũi cước trong suốt. Vành cuối cùng khâu cước trắng, 2 mũi kim cách nhau 2 cm. Đường chằm phải mềm mại, thanh nhẹ, dịu dàng.

Khi nón chằm hoàn tất, người ta đính thêm vào chóp nón một cái “xoài” được làm bằng chỉ bóng láng để làm duyên, sau đó mới phủ dầu nhiều lần, phơi đủ nắng để nón vừa đẹp vừa bền. Điều làm nên nét đặc biệt nhất của nón lá Tây Hồ so với sản phẩm cùng loại của nhiều làng nón khác ở xứ Huế chính là dáng thanh mảnh, độ mỏng, màu nón nhã nhặn và đặc biệt nhất là những bài thơ chất chứa tâm hồn xứ Huế hoặc danh lam thắng cảnh hay cô gái Huế được cài trên chiếc nón.

Nghề làm nón nhìn có vẻ đơn giản nhưng đòi hỏi người làm nón phải cẩn thận và tỉ mỉ. (Ảnh: Internet)

Nón lá Tây Hồ là một sản phẩm mang tính thương mại và là biểu tượng du lịch của thành phố Huế. Vào tháng 8/2010 Nón lá là sản phẩm thủ công mỹ nghệ đầu tiên được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp chứng nhận bảo hộ chỉ dẫn địa lý .

Trải qua bao năm tháng, làng nghề nón lá Tây Hồ vẫn giữ được giá trị văn hoá đất nước Việt Nam nói chung và giá trị truyền thống của nón lá Huế nói riêng.

Bên cạnh đó, những nghệ nhân làng nghề ngày càng sáng tạo về mẫu mã và màu sắc. Những chiếc nón vốn đã đẹp, nay còn được “gửi gắm” lên những lời hay ý đẹp, những câu thơ trữ tình, những cảnh đẹp thiên nhiên càng tăng thêm tính nghệ thuật cho chiếc nón Huế.