Gian nan cô đỡ vùng cao

Cô đỡ thôn bản tâm huyết với nghề

Cô đỡ thôn, bản (CĐTB) là những người sinh sống tại cộng đồng dân tộc thiểu số, sử dụng ngôn ngữ của dân tộc mình để truyền đạt cho người dân thôn bản những thông tin quan trọng về chăm sóc sức khỏe, đồng thời cung cấp dịch vụ làm mẹ an toàn ngay tại thôn bản.

Nhờ có kiến thức cơ bản, các cô đỡ đã đóng góp rất lớn trong việc tư vấn chăm sóc sức khỏe cho các bà mẹ vùng dân tộc thiểu số (DTTS), tránh được những rủi ro, góp phần giảm tỷ lệ tử vong ở mẹ và trẻ sơ sinh.

Hơn 8 năm gắn bó với công việc làm CĐTB, chị Lâu Thị Cho (SN 1991, người dân tộc Mông, ở bản Ón, xã Tam Chung, huyện Mường Lát, tỉnh Thanh Hóa) không quản ngại vất vả, băng rừng, lội suối đến từng nhà có phụ nữ đang mang thai để hỏi han, dặn dò và tuyên truyền kiến thức cho các bà mẹ.

Chị Cho có một cuốn sổ nhỏ ghi lại từng chi tiết, dấu hiệu của các bà mẹ mang thai và các em bé. Khi thấy có biểu hiện bất thường, chị tư vấn cho các mẹ cách chăm sóc sức khỏe phù hợp với từng đối tượng, nếu biểu hiện nặng thì sẽ khuyên các gia đình nên đưa mẹ và bé đi bệnh viện để được khám chữa kịp thời.

Mẹ nào gần đến ngày sinh đẻ, chị Cho đến tận nhà để vận động bà mẹ đến trạm xá để được đảm bảo sinh nở an toàn. Trường hợp không kịp đến trạm y tế, chị cũng đến nhà giúp các bà mẹ đỡ đẻ.

Theo chị Cho chia sẻ, do đường xá xa xôi, từ trung tâm bản nếu ra đến trạm y tế xã cũng mất gần 17km, hơn nữa do phong tục tập quán, chị em phụ nữ vẫn còn mang nặng tâm lý đẻ con tại nhà. Trước đây, có nhiều trường hợp mang thai gần đến ngày sinh vẫn đi làm rẫy, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn về sức khỏe, tính mạng sản phụ, thai nhi. Trong khi đó, cuộc sống kinh tế khó khăn, nhiều gia đình còn thiếu đói trong mùa giáp hạt nên thai phụ không có điều kiện bồi bổ, chăm sóc bản thân và thai nhi.

Bằng sự nhiệt tình, tận tâm với nghề, chị Cho đã tuyên truyền, nâng cao nhận thức giúp chị em phụ nữ trong bản bỏ dần hủ tục. Bằng chứng là đến nay, khi có dấu hiệu chuyển dạ, gia đình thai phụ đã chủ động liên hệ cho CĐTB xuống tư vấn rồi đưa đến cơ sở y tế sinh con, chăm sóc.…

Nỗi niềm cô đỡ thôn bản

Mùa Xuân là một trong 2 bản Mông khó khăn nhất của xã Sơn Thủy (huyện Quan Sơn) cùng với bản Xía Nọi. Do giao thông cách trở, mọi giao thương của người dân với bên ngoài đều hạn chế, cộng thêm điều kiện canh tác lạc hậu, chủ yếu tự cung tự cấp, trình độ dân trí thấp nên cả bản 100% là hộ nghèo.

Nơi đây hầu hết phụ nữ đều sinh con tại nhà, một sốthiếu kiến thức về chăm sóc thai kỳ, chăm sóc trẻ sơ sinh, trong khi đường đến trạm y tế lại xa xôi, cả bản chỉ có một CĐTB. Bởi vậy, công việc của chị Thao Thị Sua (sinh năm 1996, dân tộc Mông) càng trở nên vất vả hơn bao giờ hết.

Chia sẻ về công việc đặc biệt này, chị Sua cho biết, ở đây địa bàn rộng, các hộ gia đình không sống tập trung mà rải rác ở các sườn núi. Riêng việc đến từng nhà thực hiện công tác tuyên truyền, vận động cho chị em cũng hết sức gian nan.

Bằng tấm lòng, sự tận tâm với nghề, dù chế độ phụ cấp ít ỏi, CĐTB Thao Thị Sua vẫn không quản ngày đêm, nắng mưa làm tốt việc quản lý phụ nữ mang thai, đỡ đẻ tại nhà, thầm lặng với công việc chăm sóc sức khỏe cho bà mẹ, trẻ em.

Trong những năm qua, đội ngũ CĐTB đã có nhiều đóng góp trong công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản cho sản phụ, trẻ sơ sinh, đỡ đẻ tại nhà cho bà mẹ và trẻ em ở các thôn, bản khó khăn, vùng sâu, vùng xa.

Tuy nhiên, việc duy trì hoạt động của đội ngũ CĐTB gặp nhiều khó khăn do một số địa phương không bố trí được nguồn ngân sách để chi trả phụ cấp hoạt động. Một số chuyển đổi sang làm nhiệm vụ của y tế thôn, bản nên được hưởng chế độ từ nguồn ngân sách Nhà nước, số còn lại tham gia dự án quỹ Thiện Tâm nhưng cũng chỉ được hỗ trợ một phần từ nguồn quỹ hoặc bỏ nghề, tìm kiếm công việc khác với mức thu nhập ổn định hơn.

Ông Lê Quốc Huấn, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Mường Lát cho biết, Mường Lát là một trong những huyện nghèo nhất cả nước, kinh tế chậm phát triển, tập trung nhiều dân tộc thiểu số sinh sống, trình độ nhận thức, tư duy của bà con còn thấp. Trong những năm qua, nhờ các chính sách ưu đãi của Nhà nước cho đồng bào DTTS, cùng với các chương trình mục tiêu quốc gia, đời sống bà con có nhiều thay đổi, công tác chăm sóc sức khỏe cũng được quan tâm.

Đặc biệt, ở những thôn, bản xa xôi, khó khăn, vùng biên giới, đội ngũ CĐTB luôn hết mình trong công việc, đồng thời cũng là “cánh tay” nối dày của ngành y tế đến với các bản vùng sâu, vùng xa, đưa các chính sách của Đảng và Nhà nước đến với đồng bào. Tuy nhiên, từ năm 2019 đến nay, CĐTB không còn được hưởng phụ cấp hằng tháng theo quy định tại Nghị định số 34/2019/NĐ-CP ngày 24/4/2019. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến thu nhập, khiến đội ngũ CĐTB khó bám trụ với công việc.