Độc đáo lễ hội đua bò vùng Bảy Núi

Năm 2016, lễ hội đua bò vùng Bảy Núi được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. (Ảnh: Internet)

Hằng năm, lễ hội đua bò Bảy Núi, An Giang được tổ chức trong dịp lễ Sel Dolta (lễ cúng ông bà) của dân tộc Khmer Nam Bộ, từ ngày 29/8 đến ngày 1/9 âm lịch (theo lịch âm của người Khmer khoảng cuối tháng 9 đầu tháng 10 dương lịch), mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống dân gian của cư dân làm nông nghiệp lúa nước. Đây cũng là thời gian mà người Khmer bắt đầu chuẩn bị cho vụ lúa mới.

Lễ hội đua bò Bảy Núi không chỉ gắn với nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Khmer tỉnh An Giang mà còn là dịp để tôn vinh những chủ bò “mát tay” chăm sóc nuôi dưỡng đôi bò khỏe, dẻo sức chịu đựng và tài điều khiển của “tài xế”. Sau hội đua, giá trị đôi bò thắng cuộc cũng tăng lên rất cao.

Để chuẩn bị cho cuộc đua bò, họ chọn một khoảng ruộng bằng phẳng, chiều dài chừng 200 m, ngang 100 m có nước xăm xắp, được "trục" xới nhiều lần cho có độ trơn của bùn, bốn bên có bờ bao và điểm đích có đoạn đường trống để làm độ dừng an toàn cho bò. Đoạn đường đua chính chỉ cần 120m theo khoảng ruộng cặp sát bờ bao. Nơi xuất phát được cắm 2 cây cờ màu xanh, đỏ mỗi cây cách nhau 5m, và tại điểm đích cũng vậy. Đôi bò nào đứng ở vị trí cây cờ màu gì thì điểm đích cũng theo màu của cây cờ đó.

Bên cạnh đó, bò cũng được chọn lọc và chăm sóc kỹ càng, được ăn những thức ăn bổ dưỡng và tập luyện gian khổ.

Các đôi bò đua tranh quyết liệt tại Hội đua bò Bảy Núi. (Ảnh: Internet)

Trước khi vào cuộc đua, họ chọn từng đôi bò với nhau hoặc bốc thăm và thoả thuận một số quy định cần thiết như ai sẽ đi trước, đi sau... Từng đôi bò được ách vào một chiếc bừa đặc biệt, gọng bừa là bàn đạp gồm một tấm gỗ rộng 30 cm, dài 90 cm, bên dưới là răng bừa. Người điều khiển bò cầm roi mây hoặc khúc gỗ tròn vừa tay độ 3 cm, đầu có tra cây đinh nhọn - cây xà-lul. Khi bắt đầu lệnh xuất phát của trọng tài, người điều khiển chích mạnh cây xà-lul vào mông con bò, bò bị đau phóng nhanh về phía trước, quan trọng là phải chích cho đều cả hai con thì vận tốc của đôi bò mới quyết liệt và hấp dẫn.

Nếu trong khi đua, đôi bò nào chạy tạt ra khỏi đường đua sẽ bị loại và đôi bò sau giẫm lên giàn bừa của đôi bò trước là thắng cuộc. Còn người điều khiển phải đứng thật vững nếu bị ngã hoặc rơi ra khỏi giàn bừa coi như thua cuộc.

Hình ảnh người điều khiển mạnh mẽ. (Ảnh: Internet)

Với những nét độc đáo trên, lễ hội đua bò Bảy Núi, An Giang không chỉ thể hiện nét đẹp văn hóa truyền thống đậm chất nhân văn của đồng bào dân tộc Khmer vùng Bảy Núi mà còn là một sân chơi thể thao, giải trí mang tính đại chúng đầy ý nghĩa cho người nông dân Khmer các phum, sóc sau những giờ lao động vất vả trên đồng ruộng.

Qua thời gian còn là một bằng chứng sống động thể hiện tình đoàn kết, gắn bó trong sản xuất và cũng là dịp để bà con gặp gỡ, nuôi dưỡng những tình cảm cộng đồng đẹp, đậm chất nhân văn.

Rất đông người dân cổ vũ. (Ảnh: Internet)

Trước đó, tháng 3-2020, UBND tỉnh An Giang đã phê duyệt đề án Bảo tồn và phát huy Hội đua bò Bảy Núi, tỉnh An Giang với mục tiêu nâng tầm Hội đua bò Bảy Núi thành Hội đua bò quốc tế. Đề án nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, tạo ra sản phẩm tinh thần, thiết lập điểm đến trong chuỗi du lịch theo tuyến khép kín, góp phần phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.

Tháng 1/2016, lễ hội đua bò vùng Bảy Núi được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Một pha bức tốc ngoạn mục trong Lễ hội đua bò Bảy Núi An Giang. (Ảnh: Internet)