Chàng trai dân tộc Cao Lan với 'giấc mơ trà hoa vàng'

"Rước" trà từ rừng về vườn

Sinh ra trong một gia đình có nghề gia truyền bốc thuốc nam, từ nhỏ Lương Tiến Trung đã đam mê tìm hiểu về cây dược liệu và các bài thuốc nam. Sau khi tốt nghiệp khoa Y học cổ truyền, Trường Y dược cổ truyền Tuệ Tĩnh (Hà Nội), anh Trung về quê theo mẹ nối nghiệp nghề gia truyền.

"Từ nhỏ, tôi đã biết đến trà hoa vàng. Đây là loại cây quý, chữa được nhiều loại bệnh, nhưng mọc phân tán trong rừng, bên các khe, lạch nên để thu hái được nó kỳ công lắm. Trong nhiều cuộc luồn rừng tìm thảo dược, tôi mê mẩn trước sắc hoa vàng óng ánh", anh Trung kể về "cơ duyên" với loài cây quý hiếm.

Đến khoảng năm 2012, khi nghe mọi người nói dự án trà hoa vàng là "cây đổi đời" ở vùng đất Ba Chẽ (Quảng Ninh), anh Trung nảy sinh ý tưởng "rước" cây trà hoa vàng về nhân giống trong vườn nhà.

Biến ý tưởng thành hiện thực, đầu năm 2013, anh Trung bắt đầu trồng cây trà quý trên 2 ha đất của gia đình cùng toàn bộ vốn liếng tích góp của hai vợ chồng. "Lúc ấy, khi nghe ở đâu có cây trà hoa vàng là tôi liền tìm đến. Tâm trí tôi khi đó cứ đau đáu về loài trà hoa vàng", anh Trung nhớ lại.

Thế rồi, hàng trăm cây trà hoa vàng đã được anh Trung mua lại từ người dân ở trong tỉnh và các tỉnh Bắc Giang, Quảng Ninh, Thái Nguyên để đưa về vườn trồng. Thời điểm đó, chàng trai dân tộc Cao Lan lấy vườn rừng là nhà, lấy gốc cây làm nơi ăn uống, nghỉ ngơi. Ngày ngày, anh dồn hết sức chăm sóc cho loại cây này, hy vọng chúng sẽ lớn nhanh, khỏe mạnh và cho nhiều hoa trà.

Hào hứng là thế nhưng trời không chiều lòng người. Do chưa có kinh nghiệm và kỹ thuật, cây giống được anh Trung trồng cứ yếu dần rồi chết. "Có thời điểm, trên 60% số cây giống bị chết, phải đào lên vứt đi, nhìn mà xót xa. Thiệt hại gần 100 triệu. Tôi nản lắm, chỉ muốn bỏ cuộc. Nhưng vốn đam mê loại cây này, nên tôi quyết định sẽ chinh phục bằng được", anh Trung bộc bạch.

Hiện thực hóa giấc mơ

Để làm chủ kỹ thuật trồng và chăm sóc trà hoa vàng lúc này với anh Trung là một thử thách. Quyết tâm đến cùng, anh lại khăn gói đến các vườn của bà con ở Ba Chẽ, Tam Đảo, Thái Nguyên, Hòa Bình, Bắc Giang để học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật trồng và chăm sóc trà, để cứu vườn cây của mình.

"Tôi trồng các cây ăn quả, thảo dược khác trước, rồi mới trồng trà hoa vàng. Đó là lợi ích kép, lấy ngắn nuôi dài. Vừa có quả, thảo dược thu hoạch sớm, vừa chắn gió, che nắng cho trà hoa vàng. Loại cây này có đặc điểm là sống ở nơi ẩm ướt nên phải tưới thường xuyên. Khi cây đã cứng cáp, khoảng 2 năm tuổi, đầu dễ chuyển vàng là có thể đem ra vườn trồng được", anh Trung nói.

Sau nhiều năm mất ăn mất ngủ, trời đã không phụ lòng người, giống cây hoang dã vốn "đỏng đảnh" ấy đã được anh Trung ươm mầm thành công. Sau hơn 3 năm chăm bẵm, hàng trăm cây trà hoa vàng đã có nụ, gia đình anh Trung vui như đào được vàng.

Đến nay, vườn trà hoa vàng của anh Trung có hơn 10.000 cây lớn nhỏ, trong đó 60% diện tích đã cho thu hoạch. Vườn của anh Trung có 6 dòng trà hoa vàng: Ba Chẽ (Quảng Ninh), hakoda Tam Đảo (Vĩnh Phúc), camellia Cúc Phương (Ninh Bình); cổ bầu lá xẻ, cổ bầu lá tròn cuống tím (Tuyên Quang), cổ bầu lá dài (Bắc Giang). Không chỉ trà hoa vàng, vườn của anh Trung còn trồng nhiều loài dược liệu khác như: xương khỉ, lan kim tuyến, khôi nhung, xạ đen…

Hiện, mỗi năm anh Trung thu từ 70 - 80 kg nụ hoa trà khô, với giá bán 9 - 13 triệu/kg hoa khô. Ngoài thu hoạch hoa, lá của cây trà hoa vàng cũng có dược tính khá cao, có thể dùng làm cao, hoặc bán lá khô với giá 400 - 600 kg/lá khô. Sản phẩm trà hoa vàng hiện không chỉ có mặt ở thị trường trong tỉnh, mà còn được các cửa hàng trà, cửa hàng OCOP tại các tỉnh, thành trong nước đặt hàng.

Để sản phẩm trà hoa vàng vươn xa, anh Trung đã thành lập HTX thuốc nam và võ thuật dân tộc y võ Cao Lan ATK với 10 thành viên, từng bước xây dựng thương hiệu trà hoa vàng. Từ ngày nhân giống thành công đến nay, anh đã cung cấp cho bà con trong xã hơn 3.000 cây giống, nhiều nhà đã mạnh dạn cải tạo vườn tạp để trồng chè hoa vàng.

Toàn bộ quy trình sản xuất, chế biến trà hoa vàng được HTX thực hiện theo phương thức truyền thống nhằm giữ trọn hương vị thiên nhiên trong từng cánh hoa và lá trà, vì thế hoa lá trà thu hoạch đến đâu bán hết đến đó.

Nói về kế hoạch phát triển sản phẩm trong tương lai, anh Trung chia sẻ, thời gian tới, anh sẽ liên kết thêm với người dân trồng trà hoa vàng để mở rộng vùng nguyên liệu, đưa cây trà hoa vàng trở thành cây nông nghiệp chủ lực của quê hương Sơn Dương.