Liên tiếp trong 2 năm 2022 và 2023, thị trấn Tam Đảo (huyện Tam Đảo, Vĩnh Phúc) được Tổ chức World Travel Awards (Tổ chức Giải thưởng Du lịch Thế giới) vinh danh là điểm đến hàng đầu thế giới. Đây là minh chứng cho nỗ lực của các cấp chính quyền địa phương trong chiến lược phát triển, khơi dậy tiềm năng du lịch. Song để ngành công nghiệp không khói ở Tam Đảo thực sự cất cánh, cần có ý tưởng đột phá, tạo điểm nhấn riêng biệt.
Khởi sắc từng ngày
Nói đến du lịch Tam Đảo là nói đến tài nguyên du lịch gắn với dãy Tam Đảo thuộc tỉnh Vĩnh Phúc; toàn bộ huyện Tam Đảo, kéo dài tới xã Trung Mỹ của huyện Bình Xuyên và xã Ngọc Thanh của thành phố Phúc Yên là một quần thể danh lam thắng cảnh. Nơi đây, đâu đâu cũng non xanh nước biếc, hồ tiếp hồ, núi tiếp núi, cảnh quan, khí hậu thay đổi trong ngày khiến du khách không khỏi bất ngờ; chỉ riêng trên địa bàn huyện có tới 103 di tích văn hóa, lịch sử, 44 lễ hội truyền thống của người bản địa. Sự thân thiện, mến khách của người dân Tam Đảo cũng là nét văn hóa thú vị, nhất là với du khách muốn trải nghiệm thực tế.
Nhiều năm trở lại đây, hàng loạt chính sách, giải pháp đã được xây dựng, triển khai nhằm phát huy, khai thác những lợi thế đó. Có thể kể đến Đề án “Phát triển du lịch huyện Tam Đảo đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” của UBND tỉnh; Nghị quyết số 03 của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Tam Đảo về phát triển du lịch năm 2025, định hướng đến năm 2030 với nhiều giải pháp nhằm đưa du lịch - dịch vụ trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Địa phương cũng liên tục mở rộng không gian phát triển du lịch.
Năm 2023, ngân sách tỉnh, huyện đã đầu tư trên 27 tỷ đồng triển khai các công trình, dự án như: đường nối cầu Đồng Dầu qua suối Đùm, xã Đồng Tĩnh (Tam Dương) với đường Hợp Châu - Đồng Tĩnh đến Khu di tích lịch sử - Danh thắng Tây Thiên; cải tạo, nâng cấp sân khu đền Thỏng, Khu Trung tâm văn hóa lễ hội Tây Thiên. Cùng với đó, các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch từng bước được đầu tư nâng cấp trang thiết bị, cơ sở vật chất, nhân lực và nâng cao chất lượng dịch vụ. Đặc biệt, nhằm kích cầu, thu hút khách sau đại dịch Covid-19, cứ vào dịp cuối tuần, tại khu vực quảng trường trung tâm thị trấn Tam Đảo thường xuyên tổ chức chương trình giao lưu văn nghệ, show ca nhạc với sự góp mặt của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng đã giúp thị trấn Tam Đảo trở thành điểm đến hấp dẫn với nhiều du khách trong và ngoài nước. Năm 2023, Tam Đảo đã đón trên 1,4 triệu lượt khách, doanh thu đạt hơn 2.800 tỷ đồng.
Đa dạng, nâng tầm chất lượng các sản phẩm du lịch
Có thể thấy, du lịch Tam Đảo đang trên đà khởi sắc, song nhìn tổng thể, việc khai thác thực sự chưa tương xứng với tiềm năng; đặc biệt, nguồn thu từ du lịch còn xa mới đạt kỳ vọng. Nguyên nhân chủ yếu do hạ tầng du lịch chưa được đồng bộ, môi trường chưa thực sự sạch, phục vụ còn thiếu chuyên nghiệp, ít điểm vui chơi, thiếu trải nghiệm độc đáo là những vấn đề khiến Tam Đảo đang hụt hơi trong cuộc đua thu hút khách du lịch.
Theo Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Xuân Phương: Vườn Quốc gia Tam Đảo có hơn 12.422ha đất lâm nghiệp, chiếm tới 63,44% diện tích của huyện nhưng chưa được khai thác phù hợp để phát triển du lịch. Tháng 6.2021, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã phê duyệt Đề án phát triển du lịch huyện Tam Đảo đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, nhằm tổng hợp, đánh giá tổng thể tài nguyên du lịch, nguồn lực, công tác quản lý, đề ra nhiều giải pháp, dự án phát triển du lịch. Trong đó, mục tiêu đến năm 2030, xây dựng Tam Đảo thành thị xã đặc sắc về du lịch thông qua đa dạng hóa sản phẩm du lịch, tăng số lượng cơ sở lưu trú, hoàn thiện hạ tầng giao thông, viễn thông, đào tạo nhân lực du lịch.
Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Xuân Phương cho biết thêm: bên cạnh 2 trung tâm du lịch là Khu danh thắng Tây Thiên và Khu du lịch Tam Đảo 1, các xã, thị trấn sẽ trở thành vùng du lịch bổ trợ; giai đoạn 2021 - 2025, huyện sẽ dành 372,7ha đất cho phát triển du lịch, dịch vụ; đến năm 2030, con số này là 675,8ha. Giai đoạn 5 năm tới, sẽ tiếp tục triển khai Dự án Khu du lịch Tam Đảo II - Bến Tắm - Thác 75 cùng hệ thống cáp treo. Giai đoạn 2026 - 2030, sẽ xây dựng sân golf Bản Long và sân golf Tam Quan.
Mới đây, Quy hoạch tỉnh Vĩnh Phúc thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được công bố đã xác định Tam Đảo là trung tâm du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái, thể thao, văn hóa... của tỉnh và cả nước. Đây chính là nền tảng, tạo cơ hội mới, xung lực mới cho ngành du lịch địa phương này. Cùng với đó, Tam Đảo cũng đang tập trung hoàn thiện Đề án “Xây dựng con người Tam Đảo văn minh, thân thiện đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững”. Từ đó, đưa ngành công nghiệp không khói trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp vào tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người dân.
Theo đánh giá, Đề án phát triển du lịch Tam Đảo của tỉnh Vĩnh Phúc đồng bộ, bài bản, song còn thiếu ý tưởng đột phá bởi, nội dung du lịch Tam Đảo cần nhất hiện nay là sản phẩm du lịch độc đáo; vì vậy, để nâng cao mức chi tiêu của du khách, Tam Đảo cần phát triển mạnh du lịch cao cấp, hướng tới phân khúc khách hạng sang; dịch vụ du lịch phải đáp ứng được nhu cầu của những khách hàng khó tính, cách phục vụ chuyên nghiệp, hướng đến xây dựng một Tam Đảo xanh, thân thiện, đáng sống. Thay vì bê tông hóa du lịch thì nên xanh hóa du lịch. Không nhất thiết phủ kín Tam Đảo bằng nhiều khu du lịch mà chỉ cần những điểm nhấn có bản sắc, sức hấp dẫn lớn.