Với mong muốn gìn giữ nghề dệt truyền thống của dân tộc Jrai, chị em phụ nữ làng Plei Tel A (xã Ia Sol, huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) giúp đỡ nhau về kinh nghiệm dệt thổ cẩm và truyền nghề cho thế hệ trẻ.
Mặt trời đã đứng bóng nhưng bà Kpă H'Uyên vẫn cặm cụi bên khung cửi để hoàn thành chiếc áo cho khách. Bà H'Uyên cho biết, dù khách hàng của bà chủ yếu là người dân trong huyện nhưng số lượng khá nhiều. Vì vậy, hầu như ngày nào bà cũng tranh thủ dệt để kịp giao cho khách.
Cũng như bao người phụ nữ ở làng Plei Tel A, từ nhỏ, bà H'Uyên đã được mẹ chỉ cách dệt những tấm thổ cẩm đơn giản, lớn lên một chút thì chỉ cách dệt những đường nét hoa văn phức tạp hơn. Khi lập gia đình, bà thường xuyên dệt để tặng người thân nên tay nghề ngày càng nâng cao.
Để sản phẩm thổ cẩm của mình có những nét riêng biệt, bà duy trì việc trồng bông, lên rừng lấy một số loại cây để tạo màu và tăng độ bền cho sợi vải. Nhờ vậy, những tấm thổ cẩm do bà dệt ngày càng tinh xảo và được nhiều khách hàng gần xa đặt mua.
Theo bà H'Uyên, một tấm thổ cẩm đẹp phải có các loại hoa văn trang trí. Tuy nhiên, kỹ thuật tạo hoa văn trên thổ cẩm lại mất nhiều thời gian, đòi hỏi người dệt phải thật kiên trì và tỉ mỉ trong từng công đoạn. Bởi vậy, khi biết nhiều phụ nữ trong làng không làm được điều này, bà đã không ngần ngại chỉ dạy cho từng người, đặc biệt là đối với lớp trẻ.
“Tôi rất muốn gìn giữ nghề dệt truyền thống của dân tộc nên những ai muốn học hỏi kỹ thuật dệt, tôi đều truyền đạt lại. Hiện nay, 3 đứa con gái của tôi cũng đã nắm vững kỹ thuật dệt các loại hoa văn tinh xảo”-bà H'Uyên bộc bạch.
Tương tự, bà Kpă H'Men cũng là người nặng lòng với nghề dệt thổ cẩm. Bà H'Men biết dệt từ năm 18 tuổi nhưng những sản phẩm thổ cẩm của bà rất đơn giản, ít có hoa văn. Chính vì vậy, dù tuổi đã cao nhưng mỗi khi rảnh rỗi, bà lại tìm đến những người có tay nghề cao trong làng để học hỏi thêm.
“Dệt thổ cẩm khó nhất là khâu tạo hoa văn. Được chị em trong làng hướng dẫn, tôi đã biết dệt một vài hoa văn đơn giản và đang học hỏi thêm để dệt được những hoa văn sắc sảo hơn”-bà H'Men chia sẻ.
Nhờ chăm chỉ học hỏi, bà Kpă H'Búp cũng đã khá thành thạo về kỹ thuật dệt thổ cẩm. Bà chia sẻ: Được mẹ chỉ dạy, tôi biết dệt từ năm 15 tuổi. Tuy nhiên, từ khi tham gia tổ liên kết dệt thổ cẩm, tôi học hỏi thêm nhiều kinh nghiệm, nhất là cách đan hoặc dệt các hoa văn đẹp để trang trí chân váy, chân áo hoặc khố.
Mới đây, tôi cùng với chị em trong làng tham gia hội thi dệt thổ cẩm do UBND huyện tổ chức. Đây là cơ hội để mọi người học hỏi thêm kinh nghiệm dệt thổ cẩm từ chị em ở nhiều địa phương khác. Tại hội thi, chúng tôi đã giành được giải nhất và giải nhì, trong đó, bản thân tôi đạt giải nhất.
Trao đổi cùng P.V, bà Tạ Thị Lan-Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) xã Ia Sol-cho biết: Tháng 3-2023, Hội LHPN xã đã thành lập Tổ liên kết dệt thổ cẩm làng Plei Tel A với 20 thành viên. Tuy ở nhiều độ tuổi khác nhau, nhưng các thành viên rất phấn khởi và thường xuyên chỉ dạy nhau về kỹ thuật dệt. Hiện nay, hầu hết các thành viên đều đã dệt thành thạo, nhiều người còn dệt được những hoa văn khó, đẹp.
“Để giúp tổ hoạt động hiệu quả, Hội LHPN xã thường xuyên kết nối đưa các sản phẩm của chị em trong làng tham gia trưng bày tại các sự kiện văn hóa do tỉnh, huyện và xã tổ chức. Đến nay, nhiều thành viên đã thành thạo kỹ thuật dệt thổ cẩm và có thêm thu nhập từ việc bán sản phẩm.
Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình này nhằm góp phần gìn giữ nghề dệt truyền thống, tạo việc làm, tăng thu nhập cho hội viên phụ nữ”-Chủ tịch Hội LHPN xã Ia Sol nhấn mạnh.