Dịp Festival Thu Hà Nội hồi tháng 10/2023, đại diện tỉnh Hà Giang đã trình diễn một món ăn mang đặc trưng của người vùng cao: Phở ngô.
Món ăn mới xuất hiện từ năm 2020 này là sự kết hợp của cách nấu phở dưới xuôi và 2 sản vật miền cao nguyên đá: ngô và thịt bò vàng Hà Giang, giống gia súc đặc hữu.
Tại Lễ hội Văn hóa, du lịch, ẩm thực quốc tế Hà Giang lần thứ nhất vừa diễn ra trong 3 ngày cuối tháng 3, phở ngô lại một lần nữa xuất hiện phục vụ du khách, bên cạnh các món ăn địa phương đã nổi tiếng từ lâu như bánh phở tráng tay Yên Minh, bánh khúc Xín Mần, thắng cố Đồng Văn, rêu đá Quang Bình, phở, dê nướng tảng Hoàng Su Phì…
Hà Giang là tỉnh miền núi, biên giới cực Bắc, hội tụ cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ, cùng hệ thống di sản địa chất, di tích lịch sử, văn hóa phong phú, đa dạng. Vùng đất này được thiên nhiên ưu đãi nhiều loại sản vật đặc trưng như mật ong bạc hà, cam sành, chè Shan tuyết và hơn 1.000 loại dược liệu quý.
Ngoài phong cảnh kỳ vĩ, văn hóa đặc sắc, Hà Giang còn là nơi có nền ẩm thực đa dạng, phong phú, khởi nguồn từ quá trình sinh sống, lao động của cộng đồng 19 dân tộc anh em, với nhiều món ăn truyền thống, mang sắc thái đặc trưng của từng dân tộc. Trong đó có nhiều món ăn được vinh danh trong các chương trình bình chọn ẩm thực tiêu biểu cấp quốc gia, như mèn mén, thắng cố, thịt treo gác bếp, cá bỗng, phở ngô, cháo ấu tẩu...
Đây là lần đầu tiên Lễ hội Văn hóa, du lịch, ẩm thực quốc tế Hà Giang được tổ chức.
Phó Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch (VHTTDL) Hà Giang Nguyễn Thị Hoài cho hay, tỉnh tổ chức lễ hội du lịch ẩm thực vì trước hết, ẩm thực là phần quan trọng không thể thiếu trong hành trình của mỗi du khách, do đó nó được coi là yếu tố tác động quan trọng để du khách lựa chọn điểm đến.
Theo bà Hoài, ẩm thực là sản phẩm du lịch văn hóa mà mỗi quốc gia, mỗi địa phương trong xây dựng và phát triển du lịch đều chú ý khai thác phát triển. Hà Giang là vùng đất đa dạng về sinh thái, có nguồn nguyên liệu tự nhiên, đặc biệt là gia vị rất phong phú. Vùng đất này còn là nơi cộng cư của cộng đồng các dân tộc, do đó cách lựa chọn nguyên liệu, chế biến ẩm thực, thưởng thức ẩm thực khác nhau tạo nên sự đa dạng của các món ăn.
Trong năm 2023, lần đầu tiên Hà Giang tổ chức lễ hội ẩm thực, thu hút sự quan tâm của nhiều du khách và đó là tiền đề để tỉnh tổ chức lễ hội du lịch, ẩm thực quốc tế lần này, bà Hoài cho hay.
Lễ hội Văn hóa, du lịch, ẩm thực quốc tế Hà Giang năm nay có sự tham gia của 65 gian hàng giới thiệu ẩm thực và quảng bá văn hóa, du lịch đến từ Trung Quốc, Azerbaijan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan và 5 tỉnh, thành trong nước, 11 huyện thị của Hà Giang.
Các đầu bếp Việt Nam đã mang đến lễ hội nhiều món ăn đặc trưng vùng miền như rêu đá của huyện Quang Bình (Hà Giang); gà hầm sâm cung bảo của đoàn Thái Nguyên; gỏi cá đục Hà Tĩnh; phở tươi gà sống thiến Yên Minh (Hà Giang)…
Đầu bếp Nguyễn Cao Cường, đến từ xã Bằng Lang (Quang Bình, Hà Giang) đoạt giải Nhất cuộc thi ẩm thực trong khuôn khổ lễ hội với món rêu đá. Anh cho hay, rêu đá sinh trưởng và phát triển trong môi trường nước suối trong, sạch, chảy xiết. Món rêu đá của đồng bào người Tày chế biến qua nhiều công đoạn, sử dụng 5 loại gia vị đặc trưng của núi rừng. Hiện nay, món này rất được du khách ưa chuộng, anh Cường cho biết.
Các sự kiện lễ hội, ẩm thực tại Hà Giang diễn ra trong bối cảnh du lịch tỉnh này vừa đạt được những thành công mang tính dấu mốc.
Năm 2023, Hà Giang được trao tặng giải thưởng “Điểm đến du lịch mới nổi hàng đầu châu Á” do Giải thưởng Du lịch Thế giới khu vực châu Á và châu Đại Dương bình chọn. Trước đó, báo New York Times (Mỹ) xếp Hà Giang vào top 25/52 điểm đến hấp dẫn nhất thế giới.
Nhiều khu du lịch, làng văn hóa của tỉnh được vinh danh, nhận các giải thưởng quốc tế như: Khu nghỉ dưỡng cao cấp P’apiu (Bắc Mê) có kiến trúc độc đáo hàng đầu châu Á năm 2023; Khu du lịch nghỉ dưỡng cao cấp H’mong - Village (Quản Bạ) đoạt giải thưởng Khách sạn xanh ASEAN; thôn Nặm Đăm, xã Quản Bạ (Quản Bạ) đoạt giải thưởng ASEAN về lĩnh vực du lịch cộng đồng…
Lễ hội Văn hóa, du lịch, ẩm thực quốc tế là sự kiện mở đầu cho chuỗi các hoạt động quảng bá văn hóa du lịch Hà Giang. Trong thời gian tới Hà Giang tiếp tục có các sự kiện văn hóa du lịch khác như: Lễ hội Chợ phong lưu Khâu Vai tại huyện Mèo Vạc; Tuần Văn hóa du lịch qua miền di sản ruộng bậc thang Hoàng Su Phì; Ngày hội văn hóa dân tộc Nùng huyện Xín Mần; Ngày hội văn hóa dân tộc Mông huyện Đồng Văn và Lễ hội Hoa Tam giác mạch năm 2024…
Năm 2023, Hà Giang đã đón trên 3 triệu lượt du khách, trong đó có 282 nghìn lượt khách quốc tế, trên 2,7 triệu lượt khách nội địa (tăng 33% so với cùng kỳ năm 2022). Tổng thu từ du lịch đạt gần 7.100 tỷ đồng, tăng 56,3% so với cùng kỳ 2022. GDP năm 2022 của Hà Giang đạt gần 30.600 tỷ đồng, doanh thu du lịch đạt 4.306 tỷ đồng.