Truyền dạy chữ Khmer trong mùa hè Covid-19 ở Vĩnh Châu, Sóc Trăng

Một lớp dạy chữ Khmer tại chùa mùa hè năm 2020 tại Sóc Trăng.

Đồng bào dân tộc Khmer tại thị xã Vĩnh Châu, Sóc Trăng có hơn 88.000 người, chiếm gần 53% dân số; toàn thị xã có 21 chùa Khmer. Để bảo tồn tiếng mẹ đẻ, hàng năm cứ vào dịp hè, các chùa lại mở nhiều lớp dạy tiếng Khmer cho con em phật tử trên địa bàn do chính các vị sư trụ trì tại chùa giảng dạy.

Mùa hè 2021, dịch bệnh Covid - 19 bùng phát và diễn biến phức tạp. Ngay từ đầu hè, Hội đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Sóc Trăng đã có công văn tạm dừng việc dạy tiếng Khmer tại các chùa. Không chịu đứt gãy dòng văn hóa, các nhà sư đã tìm ra nhiều cách giúp phật tử và trẻ em học tiếng mẹ đẻ, hạn chế đến chùa tập trung đông người để phòng chống dịch.

Theo Đại đức Lý Phét, Trụ trì chùa Kandal, phường Vĩnh Phước, các lớp học chữ Khmer tại chùa, từ người dạy, đến người tham gia học đều xuất phát từ lòng nhiệt huyết bảo tồn ngôn ngữ, chữ viết của dân tộc mình. Quán triệt tinh thần phòng, chống dịch, nhà chùa cũng không mở lớp học như mọi năm, nhưng do nhiều gia đình đến xin học, các sư đã thay đổi cách học, các sư nói vui với nhau là “truyền chữ” chứ không phải là dạy chữ dịp hè.

Các sư hướng dẫn các phật tử, gia đình không tụ tập đông người. Đồng thời,  duy trì việc học bằng cách chia người học thành các nhóm nhỏ, khoảng vài ba người để dạy. Sau đó những người này sẽ về gia đình dạy lại cho các em nhỏ; các nhà sư sẽ thường xuyên đến tại nhà phật tử để kiểm tra việc "truyền chữ".

Gia đình ông Sơn Siêm, năm nay đã hơn 70 tuổi, người tham gia học và “truyền chữ” của nhà sư. Ông Sơn Siêm cho biết: Do dịch bệnh, các cháu của ông được nghỉ hè sớm. Để phòng, chống dịch, nhà chùa không tập trung để dạy chữ như mọi năm, mà đã có cách truyền chữ phù hợp mùa dịch.

Cầm bộ sách và tập, viết mà nhà chùa tặng, ông Siêm chia sẻ: "Hè năm trước, nhà tôi có 5 đứa cháu đến chùa học. Năm nay do dịch nên 1 tuần, 2 buổi chiều tôi và một cháu đến chùa để được các sư dạy cho cả hai ông cháu. Sau đó về nhà chúng tôi “truyền chữ” lại cho các cháu ở nhà". 

Chị Thị Kim Lươl, cũng là một trong những người đến chùa xin sách và muốn được “truyền chữ”, chia sẻ: Nhà chị có 2 đứa con và 3 đứa cháu, cha mẹ nó đi làm thuê xa nhà gửi lại chị nuôi. Hoàn cảnh khó khăn nên lên chùa xin học hè, rồi các sư cho bộ tập, sách để cho 5 đứa nhỏ cùng học. 

"Nhà chùa xếp cho một tuần 2 buổi, tôi cho đứa lớn sang chùa để cùng học với các chú tiểu, sau đó về nhà nó dạy lại cho các em. Sau một tuần, Đại đức cử một sư xuống nhà kiểm tra cho 5 đứa. Cũng may có sáng kiến của các sư, chứ dịch bệnh thế này tụi nhỏ không học, sao biết tiếng, biết chữ Khmer được”, chị Lươl cho hay.

Tương tự, chùa Sala Pôthi ở phường 2, thị xã Vĩnh Châu cũng là một trong những ngôi chùa mở lớp dạy chữ Khmer từ rất sớm và có nhiều con em đồng bào Khmer đến học chữ Khmer đông nhất ở thị xã Vĩnh Châu.

Đại đức Lưu Hạnh, Phó Trụ trì Chùa Sala Pôthi, cho biết: Bao năm qua, việc dạy và học ngôn ngữ Khmer được các chùa đặc biệt quan tâm. Vì vậy mà nhà chùa tạo mọi điều kiện để các em đến lớp, từ hỗ trợ tập viết cho đến thay đổi cách giảng dạy để truyền cảm hứng thu hút các em đến học. 

"Do dịch bệnh, các sư đã chuẩn bị sách giáo khoa theo chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, và nhiều tập vở để hướng dẫn các em tự học tại nhà. Các sư chia nhau để thường xuyên xuống từng nhà để kiểm tra. Cách này không hiệu quả bằng học tập trung tại chùa, nhưng cũng phần nào giúp các em nhớ từ”, Đại đức Lưu Hạnh cho biết.

Việc truyền dạy chữ Khmer của các vị sư tại các chùa ở Sóc Trăng không những góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, mà còn giúp cho người dân và các em nhỏ nơi đây nâng cao ý thức giữ gìn, bảo vệ bản sắc văn hóa Khmer, thêm quý trọng ngôn ngữ lâu đời và đa dạng của dân tộc.