Thay đổi nếp nghĩ cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số

Triển khai, nhân rộng nhiều mô hình

Thực hiện Cuộc vận động, chính quyền huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum đã vận động, tuyên truyền bà con Xơ Đăng mạnh dạn liên kết với HTX trên địa bàn để học hỏi, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế. Nhiều hộ dân người dân tộc Xơ Đăng liên kết với HTX để có việc làm, được hỗ trợ giống sâm dây để phát triển kinh tế

Tại địa bàn xã Tu Mơ Rông hiện có hơn 40 người có thêm thu nhập nhờ làm việc tại HTX Dược liệu du lịch Forest Stay (thôn Đăk Chum I) và HTX Thảo dược cộng đồng Ngọk Yêu (thôn Tu Mơ Rông).

Là một công nhân làm việc tại HTX Thảo dược cộng đồng Ngọk Yêu, trực tiếp sản xuất ra sản phẩm măng khô, chị Y Bảy (thôn Tu Mơ Rông) cho biết: "Trước giờ, chúng tôi chỉ sản xuất măng khô theo phương thức thủ công nên sản phẩm không được đẹp mắt và năng suất không cao. Làm việc tại HTX, chúng tôi biết được quy trình sản xuất măng theo công nghệ hiện đại, áp dụng máy móc trong các khâu như sấy, đóng gói…

Nhờ vậy sản phẩm măng khô rất đẹp, chất lượng và cho năng suất rất cao. Hơn hết, làm việc tại đây chúng tôi có thêm thu nhập để trang trải cuộc sống".

Ông Vương Văn Mười, Phó Chủ tịch UBND huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum cho biết: Việc các HTX liên kết với người dân để phát triển đã giải quyết được vấn đề việc làm cho bà con, góp phần tăng thêm thu nhập, hiểu biết hơn về các kỹ thuật trồng và chăm sóc, từ đó giúp nhiều gia đình làm tăng năng suất trên cùng một đơn vị diện tích thay vì phải mở rộng diện tích để tăng năng suất.

Để các HTX hoạt động có hiệu quả, huyện luôn tạo điều kiện về mặt pháp lý, giới thiệu đất trồng, đồng thời chỉ đạo UBND các xã phải phối hợp với HTX, giới thiệu và quản lý lao động tại chỗ để liên kết với HTX.

Ông A Bử ở thôn Plei Chum Đăk Choah, phường Ngô Mây, Tp. Kon Tum là người đi đầu đăng ký tham gia thực hiện mô hình nông nghiệp tuần hoàn từ trồng cỏ - nuôi bò - nuôi trùn quế - nuôi gà, sản phẩm và chất thải của quá trình này là đầu vào của quá trình sản xuất khác. Mô hình do Hội Nông dân phường Ngô Mây, Tp. Kon Tum hướng dẫn nhằm thay đổi nếp nghĩ, cách làm trong đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), qua đó nâng cao hiệu quả sản xuất, phát triển kinh tế.

Với sự hỗ trợ ban đầu của thành phố và Hội Nông dân phường 240 con gà cho 2 hộ, 1 tạ sinh khối/hộ, bà con đã tích cực bắt tay vào thực hiện mô hình, với hy vọng phát triển kinh tế gia đình và bảo đảm vệ sinh môi trường cho khu dân cư. Theo ông A Bử, thực hiện mô hình trên, đến nay đã có hiệu quả thiết thực, mở ra hướng đi mới cho bà con nâng cao thu nhập.

Để Cuộc vận động đi vào cuộc sống, Hội Nông dân Tp. Kon Tum tập trung triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ hội viên sản xuất. Hội chủ động phối hợp với các xã, phường khảo sát về tình hình kinh tế của hội viên DTTS thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo để có giải pháp giúp đỡ như tư vấn chọn giống cây trồng, vật nuôi phù hợp; hướng dẫn cách thức tổ chức sản xuất, chăn nuôi, chi tiêu hợp lý trong sinh hoạt gia đình để đầu tư tái sản xuất, từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững.

Hội chú trọng xây dựng, triển khai các mô hình kinh tế tập thể, mô hình kinh tế, đặc biệt là các mô hình kinh tế phù hợp với DTTS. Đã có một số mô hình kinh tế phát huy hiệu quả, có thể nhân rộng, như mô hình cải tạo vườn tạp tại xã Đăk Năng, mô hình nuôi trùn quế ở phường Ngô Mây hay mô hình cải tạo vườn tạp kết hợp chăn nuôi dê tại xã Kroong.

Thực hiện Cuộc vận động “Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào DTTS, làm cho đồng bào DTTS vươn lên thoát nghèo bền vững”, năm 2022, Ủy ban MTTQ Việt Nam Tp. Kon Tum hỗ trợ triển khai 60 mô hình. 92,5% hộ đồng bào DTTS có đời sống vật chất, tinh thần được cải thiện.

Từ những kết quả trên, có thể khẳng định cuộc vận động là chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng với cách làm sáng tạo, mang giá trị nhân văn sâu sắc.

Giải pháp có nhiều hiệu quả

Kon Tum với đặc thù là tỉnh miền núi, có đông đồng bào DTTS (chiếm hơn 54% dân số toàn tỉnh); chủ yếu sinh sống ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới với điều kiện tự nhiên, hạ tầng kinh tế - xã hội gặp rất nhiều khó khăn.

Để giúp đồng bào DTTS cải thiện đời sống, vươn lên thoát nghèo bền vững, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, ngay đầu nhiệm kỳ 2020 - 2025, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kon Tum đã ban hành Kết luận số 08-KL/TU, ngày 24/2/2021 về chủ trương triển khai Cuộc vận động "Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào DTTS, làm cho đồng bào DTTS vươn lên thoát nghèo bền vững".

Sau gần 3 năm triển khai thực hiện Cuộc vận động, toàn tỉnh Kon Tum đã xây dựng được 565 mô hình để hỗ trợ 12.713 hộ DTTS nghèo, cận nghèo phát triển sản xuất. Trong quá trình triển khai các mô hình, các chi bộ thôn, làng đã rà soát, phân công hơn 12.000 đảng viên phụ trách hộ, nhóm hộ và hướng dẫn, tư vấn giúp các hộ nghèo, cận nghèo DTTS thay đổi phương thức sản xuất.

Các cấp ủy, chính quyền địa phương đã phát huy vai trò của hơn 800 Người có uy tín ở các thôn, làng. Bởi Người có uy tín không những làm tốt công tác tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước mà còn là tấm gương, là lực lượng nòng cốt góp phần giúp đồng bào DTTS thay đổi nếp nghĩ, cách làm.

Theo ông Hà Hồng Duy, Phó Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Kon Tum, trong quá trình triển khai thực hiện Cuộc vận động vị trí, vai trò của Người có uy tín hết sức quan trọng; giúp cho Cuộc vận động được lan toả, thật sự đi vào đời sống, sinh hoạt hàng ngày của người dân.

Cụ thể, sau gần 3 năm triển khai thực hiện Cuộc vận động, với vị trí và vai trò của mình, Người có uy tín đã góp phần đáng kể, với kết quả có hơn 49.800 hộ DTTS được tuyên truyền, phổ biến nội dung Cuộc vận động, hơn 26.780 hộ DTTS thay đổi nếp nghĩ, bỏ dần những hủ tục lạc hậu.

Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Cuộc vận động đã từng bước đi vào cuộc sống của đồng bào DTTS. Hơn 50% số hộ DTTS đã thay đổi nếp nghĩ, tự lực vươn lên thoát nghèo, không còn trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước. Gần 50% số hộ biết áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, lựa chọn cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế cao, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương để phát triển kinh tế hộ gia đình, như: mô hình nuôi bò sinh sản, nuôi heo đen, nuôi ong lấy mật, sản xuất giống lúa ST25, mô hình trồng sâm dây, sâm Ngọc Linh…

Bên cạnh đó, nhiều thôn (làng) đã triển khai thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, bỏ dần những hủ tục, tập tục lạc hậu, mê tín dị đoan làm ảnh hưởng đến kinh tế, sức khỏe và môi trường; nhiều hộ gia đình đã nhận thức được vai trò quan trọng của việc nuôi, dạy con cháu, tự nguyện đưa con, em trong độ tuổi đến trường, tham gia các lớp học bổ túc văn hóa, xóa mù chữ, thực hiện tốt chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình, thay đổi dần cách thức lao động sản xuất, mạnh dạn đổi mới cách làm ăn, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện đất đai và năng lực tổ chức sản xuất của gia đình, biết chi tiêu hợp lý để tích lũy vốn đầu tư cho tái sản xuất;…