Thái Nguyên hiện có trên 384 nghìn người dân tộc thiểu số, sinh sống chủ yếu ở 110 xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN). Xác định nâng cao chất lượng dân số là góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, tỉnh đã đề ra nhiều mục tiêu cũng như những giải pháp quan trọng.
Triển khai hiệu quả Dự án 7
Việc triển khai Dự án 7, trong đó tập trung cho các hoạt động nâng cao chất lượng dân số ở vùng đồng bào DTTS&MN là hoạt động rất thuận lợi để nâng cao chất lượng dân số. Công tác dân số đã được triển khai hơn 60 năm nay, nhưng giai đoạn hiện nay ưu tiên tập trung cho nhóm vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi còn nhiều khó khăn. Thế nên, việc đầu tư trọng tâm, trọng điểm cho đối tượng này cũng là điều kiện thuận lợi để đồng bào dân tộc nâng cao nhận thức, thay đổi thái độ với việc thực hiện các dịch vụ nâng cao chất lượng dân số.
Từ việc người dân nâng cao nhận thức, có kiến thức đầy đủ về dân số, sẽ thực hiện hoặc tham gia các dịch vụ về nâng cao chất lượng dân số, sẽ chủ động tìm hiểu các dịch vụ để đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho bản thân cũng như gia đình và thế hệ tương lai. Đó là những điều kiện hết sức thuận lợi trong triển khai chương trình dân số tại vùng đồng bào dân DTTS&MN hiện nay và thời gian tới.
Thực hiện nội dung "Nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi", thuộc Dự án 7 trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 1 (2021 - 2025), Thái Nguyên phấn đấu đến năm 2025 có 25% nam, nữ tại các địa bàn vùng dân tộc thiểu số khám sức khỏe tiền hôn nhân; 20% bà mẹ mang thai được tầm soát, sàng lọc trước sinh 4 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất; 30% trẻ sơ sinh được tầm soát, sàng lọc sơ sinh 5 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất.
Ngoài ra, tỉnh cũng phấn đấu, ít nhất 35% người cao tuổi thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm; mỗi năm có 60% người sử dụng dịch vụ dân số, kế hoạch hóa gia đình.
Việc triển khai Dự án 7 liên quan đến hoạt động chăm sóc sức khỏe nhân dân, trong đó có nâng cao chất lượng dân số. Thách thức lớn hiện nay đối với công tác dân số đó là những vấn đề mới nảy sinh cần tập trung giải quyết trong giai đoạn hiện nay như tình trạng mất cân bằng giới tính sau khi sinh, vấn đề liên quan đến việc thực hiện các sàng lọc trước sinh và sau sinh; tỷ lệ nam, nữ đi khám sức khỏe trước sinh còn thấp; hoạt động chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi còn hạn chế.
Nâng cao năng lực quản lý dân số
Để nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào DTTS&MN góp phần vào thực hiện các mục tiêu của Dự án 7, Chi cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình, Sở Y tế Thái Nguyên sẽ thay đổi nhận thức của người dân trong thực hiện các nội dung về chất lượng dân số. Hiện nay hàng loạt hoạt động về công tác truyền thông, công tác giáo dục tuyên truyền, vấn đề truyền thông trực tiếp tại hộ gia đình đang được tiếp tục duy trì, đẩy mạnh vận động chính sách, pháp luật về dân số phù hợp tâm lý, tập quán của người dân..
Tổ chức chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ dân số, kế hoạch hóa gia đình tại các xã vùng khó 2 đợt/xã/năm. Song song với đó là cung cấp dịch vụ dân số, kế hoạch hóa gia đình phù hợp với thực trạng văn hóa của từng dân tộc; chú trọng các mô hình can thiệp vận động đồng bào có điều kiện kinh tế khó khăn có mức sinh cao nên sinh ít con hơn; tăng cường bảo vệ, phát triển dân tộc dưới 10 nghìn người…
Tiếp tục đẩy mạnh và duy trì đội ngũ cán bộ ở cơ sở là nội dung quan trọng. Đội ngũ này làm việc tích cực, hiệu quả sẽ góp phần vào thành công của công tác dân số. Ngoài ra việc tăng cường phối hợp liên ngành, tăng cường kiểm tra giám sát; kịp thời tháo gỡ nút thắt từ cơ sở để triển khai công tác này hiệu quả hơn.
Bên cạnh đó, nâng cao năng lực cho cán bộ y tế làm công tác tư vấn, khám sức khỏe cho người cao tuổi vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi... Từ đó đáp ứng nhu cầu chăm sóc, nâng cao sức khỏe người cao tuổi, thích nghi với tình trạng già hóa dân số nhanh.
Bà Hồ Thị Thanh Thủy, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - kế hoạch hóa gia đình tỉnh, nói: Việc kiểm soát, quản lý dân số tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi rất quan trọng. Bởi vậy, để hoàn thành các mục tiêu đã đề ra, cùng với giải pháp nêu trên, thời gian tới, Thái Nguyên sẽ bổ sung trang thiết bị cho Kho dữ liệu chuyên ngành; rà soát thông tin, cơ sở dữ liệu; củng cố, kiện toàn kho dữ liệu chuyên ngành dân số; chia sẻ, kết nối với cơ sở dữ liệu các ngành liên quan (Tư pháp, Công an...).
Đặc biệt là quan tâm nâng cao năng lực quản lý dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, thông qua các hoạt động tập huấn kỹ thuật chuyên môn nghiệp vụ; kiến thức, kỹ năng tuyên truyền cho cán bộ y tế cơ sở; kiểm tra, giám sát và hỗ trợ kỹ thuật, quản lý hoạt động… Tiếp tục làm tốt công tác truyền thông, thay đổi nhận thức để phòng, chống bệnh tan máu bẩm sinh tại vùng dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh.
Tiếp tục tăng cường công tác tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương. Mỗi địa phương có một đặc thù riêng, chỉ có ở địa phương mới biết thực tế ở địa phương như thế nào để tham mưu sát, thực tế ở cơ sở do vậy trong định hướng chung của toàn ngành. Cùng với đó, tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cơ sở để có những giải pháp kịp thời, phù hợp với cơ sở với mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng dân số cho nhóm đồng bào DTTS&MN tỉnh Thái Nguyên.