Bắt đầu đưa vào sử dụng và đón khách du lịch từ tháng 1/2023, chỉ trong thời gian ngắn, Khu du lịch Mạ Homestay Riverside tại bản Mạ, thị trấn Thường Xuân đã trở thành điểm đến ngày càng được du khách trong và ngoài tỉnh yêu thích, chọn làm điểm đến để khám phá vẻ đẹp của thiên nhiên ban tặng cùng những giá trị văn hóa truyền thống, phong tục, tập quán và đời sống của đồng bào dân tộc Thái nơi đây.
Bên cạnh việc đầu tư hệ thống phòng nghỉ, nhà sàn truyền thống, các công trình phụ trợ phục vụ du khách, ngay từ những ngày đầu đi vào hoạt động, Mạ Homestay Riverside đã dành sự quan tâm, chú trọng tới việc xây dựng các món ăn đặc sản mang đậm nét văn hóa bản địa, với mục tiêu để giữ chân du khách.
Chị Nguyễn Thị Mai, chủ nhân Mạ Homestay Riverside cho biết: Ẩm thực đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự hấp dẫn để thu hút ngày càng nhiều du khách đến với Mạ Homestay Riverside. Sau quá trình được tham gia các lớp, khóa tập huấn về du lịch cộng đồng, tôi và gia đình đặc biệt quan tâm tới việc xây dựng các món ăn độc đáo, đặc sản bản địa có thể kể ra như cá đục sông Chu, gà đồi, thịt lợn mán nướng, cơm lam, xôi ngũ sắc, rêu đồ, thịt trâu gác bếp, canh uôi, canh đắng, măng...
Không chỉ bảo đảm về độ tươi, ngon, các món ăn được lựa chọn kỹ càng từ khâu nguyên liệu, chế biến đến cách trang trí lên mâm, lên mẹt. Những phương pháp chế biến món ăn một phần dựa vào kinh nghiệm, truyền thống của người dân địa phương. Qua phản hồi và đánh giá, các món ăn thực sự đã được đông đảo du khách gần xa yêu thích. Đây là yếu tố cực kỳ quan trọng giúp khu Mạ Homestay Riverside đón hơn 20.000 khách du lịch trong năm 2023. Đã có không ít gia đình, nhóm khách trở lại nhiều lần với mong muốn được thưởng thức những hương vị ẩm thực độc đáo của bản Mạ.
Những năm gần đây du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh phát triển mạnh, sôi động tại các địa phương như Bá Thước, Quan Hóa, Thường Xuân, Lang Chánh, Như Xuân, Quan Sơn. Cho dù quy mô đầu tư làm du lịch cộng đồng còn lớn, nhỏ khác nhau, tuy vậy các địa phương, doanh nghiệp và hộ làm homestay đều đặc biệt chú trọng tới việc quảng bá, giới thiệu những tinh hoa ẩm thực mang đậm nét đặc sắc của văn hóa truyền thống và phong tục của địa phương. Bên cạnh việc chế biến những món ăn ngon, độc đáo, trình bày đẹp, hấp dẫn, nhiều hộ đã có phần giới thiệu, thuyết trình cho từng món ăn trên mâm nhằm tạo ấn tượng sâu sắc tới đông đảo du khách. Điều này đã và đang được các doanh nghiệp, hộ kinh doanh du lịch cộng đồng trong Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông thuộc các xã Thành Lâm, Thành Sơn (Bá Thước), Phú Lệ, Nam Xuân (Quan Hóa); Khu du lịch Thác Đồng Quan (Như Xuân); Khu du lịch Thác Mây (Thạch Thành)... thực hiện có hiệu quả, được du khách trong nước và quốc tế ngày càng yêu thích.
Để có được những kết quả đáng khích lệ nói trên, những năm gần đây ngành du lịch Thanh Hóa đã tổ chức nhiều lớp, khóa tập huấn về ẩm thực cho các hộ làm du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh, có sự tham gia đồng hành của các doanh nghiệp uy tín.
Công ty CP Dạ Lan là một trong những doanh nghiệp hàng đầu của tỉnh Thanh Hóa về lĩnh vực kinh doanh ẩm thực, nhà hàng. Bởi vậy việc xây dựng các sản phẩm ẩm thực, món ăn đặc sản xứ Thanh luôn được công ty chú trọng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng năm. Đến nay, công ty đã xây dựng được những sản phẩm ẩm thực có tiếng, điển hình như: Rượu truyền thống Nếp cái hoa vàng (được công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao và đang tiếp tục hoàn thiện để đạt 4 sao cấp tỉnh). Bên cạnh đó là các sản phẩm mang đậm nét văn hóa ẩm thực xứ Thanh như bánh chưng, giò tai bọc áo trứng, nem chua... và một số món đặc sản của khu vực miền núi, vùng biển.
Chị Bùi Thị Hiền, quản lý điều hành Nhà hàng Dạ Lan Center cho biết: Dịp Tết Giáp Thìn năm 2024 các quầy bán hàng tết đã trưng bày và bán các loại sản phẩm, hàng hóa nhằm phục vụ cho nhu cầu của khách hàng. Năm nay, gian hàng tết có gần 30 mặt hàng do Nhà hàng Dạ Lan trực tiếp chế biến. Nhiều món ăn cổ truyền như bánh chưng, giò tai, giò bò, giò nạc, thịt đông, thịt chưng mắm tép, kho quẹt, nem hải sản, cá diếc kho tộ... sẵn sàng mang đến cho khách hàng mâm cỗ tết với đầy đủ hương vị xứ Thanh.
Những năm gần đây, Công ty CP Dạ Lan phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hiệp hội Du lịch Thanh Hóa và các huyện Quan Hóa, Bá Thước, Như Xuân, Như Thanh, Thạch Thành, Ngọc Lặc tổ chức dự án, các lớp tập huấn về ẩm thực cho các hộ kinh doanh du lịch cộng đồng. Trong đó đặc biệt chú ý tới việc bảo tồn và phát huy những hương vị truyền thống bản địa, trang bị các kỹ năng chế biến, nấu ăn, pha chế, trình bày món ăn trên mâm sao cho hấp dẫn, tạo ấn tượng, sự yêu thích cho du khách. Bên cạnh đó, các kỹ năng thuyết minh, giới thiệu về ẩm thực của các địa phương cũng được tăng cường thông qua các nội dung thực hành do chính người dân làm du lịch cộng đồng trực tiếp tham gia. Đây cũng là yếu tố quan trọng nhằm không ngừng quảng bá những tinh hoa ẩm thực xứ Thanh tới du khách, qua đó tiếp tục thúc đẩy du lịch tỉnh nhà phát triển.
Theo lãnh đạo Phòng Quản lý Du lịch, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, năm 2024 và những năm tiếp theo được xác định là năm tỉnh Thanh Hóa dành sự tập trung nâng cao chất lượng các hoạt động du lịch trên địa bàn, trong đó đặc biệt chú trọng tới việc quảng bá tinh hoa ẩm thực của xứ Thanh ở các địa phương... Căn cứ vào nét văn hóa truyền thống, phong tục, tập quán của từng nơi, việc xây dựng các món ăn, độc đáo, ẩm thực bản địa được ngành và các địa phương định hướng cho bà con để đem đến những món ăn xứ Thanh độc đáo, hấp dẫn phục vụ du khách trong nước và quốc tế, góp phần thúc đẩy du lịch Thanh Hóa phát triển bền vững.