Trải nghiệm chợ đêm Mường Giôn
Nhộn nhịp, đông vui, phấn khởi, trang phục hấp dẫn, đặc sắc, nhiều gian hàng ẩm thực địa phương phong phú… Đó là những gì chúng tôi cảm nhận được khi tham dự đêm khai mạc chợ đêm Mường Giôn (huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La) gắn với khôi phục, bảo tồn, phát triển một số Lễ hội truyền thống dân tộc, được tổ chức vừa qua.
Ngay từ buổi đầu diễn ra sự kiện, đã có rất nhiều người dân và du khách thập phương đến tham quan, trải nghiệm tại phiên chợ.
Là lần đầu tiên tổ chức, phiên chợ đã gây ấn tượng với du khách với chuỗi hoạt động: Thi chạy Mường Giôn xanh – Bảo vệ môi trường; thi bóng đá và trải nghiệm các trò chơi dân gian vui nhộn. Hòa mình cùng quang cảnh bà con nhân dân các bản chuẩn bị các sản vật để bày bán, thi ẩm thực tại các gian hàng phiên chợ.
Lễ khai mạc phiên chợ đêm gắn với khôi phục, bảo tồn và phát triển một số Lễ hội truyền thống dân tộc diễn ra trong không khí vui tươi, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc. Điểm nhấn của lễ khai mạc là sự tái hiện lễ hội “Hạn Khuống” sản phẩm văn hóa phi vật thể của dân tộc Thái đen.
Hạn Khuống là một hình thức sinh hoạt văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái, thường được tổ chức sau vụ thu hoạch vào tháng 11 hàng năm. Nam nữ thanh niên Thái cùng nhau vào rừng đốn vài cây rừng về dựng một sàn ở khu đất trống giữa bản, sàn có thể dựng bằng tre hoặc gỗ, sàn đó được gọi là Hạn Khuống - nơi để nam nữ thanh niên Thái đến khắp (hát) đối đáp.
Trên sàn Hạn Khuống chuẩn bị dụng cụ cho nam thanh, nữ tú hội tụ giao duyên; con gái Thái thì quay sợi, cán bông, dệt vải, thêu thùa bằng chỉ màu các loại, có bếp củi để đốt lửa.
Khi bếp lửa được nhóm lên, ngọn lửa cháy rực sáng cả một góc bản mường cũng là lúc các cô chủ Hạn Khuống rút thang lên, quay guồng xa của mình kéo sợi giăng ngang lối lên - xuống sàn Hạn Khuống và cuộc thi tài bắt đầu.
Lúc này, các chàng trai Thái muốn lên sàn hoa thì phải thắng trong cuộc hát đối với các cô chủ sàn Hạn Khuống. Lời các bài hát đối thường lấy trong truyện thơ Thái “Xống chụ xon xao”, “Tản chụ xiết xương”…
Cứ như thế, cuộc vui cuốn hút các cô gái Thái thể hiện sự khéo tay bằng việc thêu dệt, xe sợi, cán bông không biết mỏi mệt; các chàng trai thi đan giỏ, đan hom, thi thổi sáo, đánh đàn tính bằng những làn điệu níu kéo lòng người, tình người.
Phục dựng tái hiện lế Hạn Khuống, di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc Thái đen.
Các nam thanh, nữ tú tham gia hoạt động tại lễ Hạn Khuống dân tộc Thái đen.
Phiên chợ thu hút đông đảo nhân dân đến xem, cổ vũ và trải nghiệm.
Cũng tại phiên chợ đêm, các tiết mục ca, múa, nhạc do các diễn viên quần chúng địa phương biểu diễn đã mang đến cho nhân dân và du khách không khí vui tươi, nhộn nhịp của phiên chợ đêm.
Chị Nguyễn Thị Thu Thủy, xã Mường Cang, huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu chia sẻ: Đây là lần đầu mình đến Mường Giôn, và tình cờ được tham dự khai mạc phiên chợ đêm nông thôn mới của xã. Khi mà đến đây, mình cảm nhận được không khí vui vẻ, nồng ấm và thông qua không khí như thế này, thấy bà con nhân dân rất phấn khởi, gắn kết yêu thương khi được gặp gỡ, trao đổi cũng như được thể hiện tình yêu thương của xã Mường Giôn, huyện Quỳnh Nhai.
Không gian phiên chợ đêm Mường Giôn được tổ chức tại khu vực sân bãi chợ, gồm khu vực giới thiệu các sản phẩm nông sản; khu ẩm thực truyền thống, khu vui chơi, khu giới thiệu các mặt hàng thổ cẩm.
Tại đây, ngoài thưởng thức các tiết mục văn nghệ và tham gia các trò chơi dân gian, người dân, du khách còn được trải nghiệm các món ẩm thực thú vị của đồng bào các dân tộc trong xã.
Ông Hoàng Văn Học, Chủ tịch UBND xã Mường Giông cho biết: Lần đầu tiên, xã Mường Giôn tổ chức khai mạc phiên chợ đêm và bà con đến rất động, tôi thấy hiệu quả hoạt động phiên chợ thời gian tới sẽ rất tốt.
Theo kế hoạch, phiên chợ sẽ được duy trì định kỳ 2 lần/tháng, vào tối thứ 6 hàng tuần của tuần thứ 2 và tuần thứ 4 trong tháng. Qua phiên chợ, tạo điều kiện cho bà con, các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đến tham gia, giao lưu, trao đổi hàng hóa, tạo thu nhập cho nhân dân, góp phần tạo đà phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao tại địa phương.
Thông qua phiên chợ, còn góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc trên địa bàn huyện Quỳnh Nhai nói chung; xây dựng và phát triển văn hóa con người xã Mường Giôn nói riêng. Đồng thời, tạo thêm một điểm đến hấp dẫn cho người dân và du khách mỗi dịp đến với mảnh đất Quỳnh Nhai.
Mường Giôn nằm cách trung tâm huyện Quỳnh Nhai khoảng 30km, với hơn 2.400 hộ, trên 11.800 nhân khẩu, gồm 4 dân tộc anh em, trong đó, 86% là đồng bào dân tộc Thái. Cuối năm 2021, Mường Giôn đã về đích nông thôn mới, hiện đang dồn các nguồn lực để tiến tới xây dựng nông thôn mới nâng cao.