Độc đáo Lễ mừng cơm mới của người Xá Phó
Lễ ăn cơm mới của người dân tộc Xá Phó (Sa Pa, Lào Cai) thường là một sự kiện quan trọng, đánh dấu một thời điểm quan trọng trong năm. Trước khi bắt đầu bữa ăn, người Xá Phó thường tổ chức nghi lễ truyền thống, cầu nguyện và tôn vinh linh hồn tổ tiên. Đây là dịp những thành viên trong gia đình cùng nhau chia sẻ niềm vui, kỷ niệm và duy trì những giá trị truyền thống quan trọng của dân tộc.
Lễ ăn cơm mới của người Xá Phó cũng diễn ra trong 3 ngày chính như trong ngày tết cổ truyền của cả nước. Ngày đầu tiên, người nhiều tuổi nhất trong nhà phải dựng một ngôi sàn nhỏ trên nương, bày một hòn đá ba chén rượu, ba đôi đũa, một quả trứng gà luộc, ba sợi chỉ trắng và một nắm cơm rồi khấn thần lúa, sau đó gặt một vài cụm lúa mới về cúng tổ tiên. Trước khi ra về, người gặt sẽ cắm một cái ta leo để cấm người lạ.
Ngày thứ hai của lễ ăn cơm mới không còn là một người đi gặt nữa mà là cả hai vợ chồng chủ nhà cùng ra đồng cắt lúa, nhưng cả hai đều giữ im lặng, không trò chuyện với nhau. Mỗi người sẽ gặt đủ 15 bó lúa về để cúng. Ngày thứ ba thì cả nhà cùng nhau đi gặt nhưng cũng trong sự im lặng. Chỉ khi lúa gặt xong chủ nhà rút ta leo lên thì mọi người mới được nói chuyện thoải mái với nhau.
Sau 3 ngày lễ chính, chủ nhà sẽ làm cơm tiếp đãi mọi người để mời mọi người trong bản ăn cơm mới của gia đình. Lúc này lễ hội ăn cơm mới của người Xá Phó coi như là kết thúc.
Lễ ăn cơm mới là một trong những phong tục truyền thống mang đậm nét văn hóa đặc trưng của người dân tộc Xá Phó. Đây là thời điểm tất cả người con, cháu cùng dừng lại các công việc làm ăn, trở về quây quần bên gia đình, thể hiện sự biết ơn đối với cha mẹ, ông bà, tổ tiên.
Ngoài ra, đây còn là thời điểm để đồng bào thể hiện lòng thành kính, nói lời cảm tạ đối với trời đất đã phù hộ cho một năm mưa thuận gió hòa, gia đình khỏe mạnh, hạnh phúc và cầu mong một năm mới tốt lành hơn.