Độc đáo Lễ hội Tú Tỷ của đồng bào Giáy
Từ lâu, Lễ hội Tú Tỷ ( Lễ Cúng rừng) đã trở thành nét đẹp trong đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc Giáy, thôn Củm Hạ 2, xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai. Lễ hội được tổ chức vào ngày mùng Hai tháng Hai âm lịch hàng năm, với mong muốn cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, nhân dân khỏe mạnh, cây rừng xanh tươi…
Lễ hội Tú Tỷ của người Giáy ở xã Đồng Tuyển
Với phần lễ cúng chính thức, mỗi gia đình trong thôn cử một người nam giới vào khu rừng thiêng đã được bảo vệ lâu năm để chuẩn bị cho nghi thức cúng Tú Tỷ. Lễ cúng diễn ra tại cây to, đẹp nhất của rừng thiêng. Thầy cúng là người khỏe mạnh, có uy tín trong thôn. Sau khi diễn ra lễ cúng chính, Nhân dân hòa mình vào không khí vui tươi với các tiết mục văn nghệ, các trò chơi dân gian đậm đà bản sắc dân tộc.
Lễ vật cúng Tú Tỷ gồm có: hai con gà trống, đầu thủ lợn, xôi, rượu, bánh kẹo và hương, giấy bản do các hộ dân đóng góp. Các lễ vật này được cúng dâng thần rừng hai lần. Lần đầu là cúng đồ sống, sau đó các trai thôn làm thịt, luộc chín để cúng lần thứ hai, dâng lên thần rừng với tất cả lòng thành kính.
Tất cả những người con trai trong thôn đều phải tham dự cúng Tú Tỷ. Riêng phụ nữ thì không được đến lễ cúng chính. Cúng Tú Tỷ là để cầu mong thần rừng và các vị thần khác phù hộ cho dân trong thôn một năm khỏe mạnh, mùa màng tươi tốt, trâu bò và lợn gà phát triển, không bị ốm đau.
Lễ hội Tú Tỷ không đơn thuần mang ý nghĩa tâm linh, mà còn góp phần gắn kết cộng đồng các dân tộc, gắn con người với thiên nhiên. Đồng thời, góp phần nâng cao nhận thức, ý thức cho người dân trong bảo vệ phát triển rừng. Đây cũng là dịp để các cấp chính quyền và người dân địa phương tổ chức tổng kết rút kinh nghiệm, biểu dương những người tích cực tham gia bảo vệ rừng, giáo dục, nhắc nhở những đối tượng vi phạm luật bảo vệ rừng…