Đặc sản địa phương
Nhộng cọ, món ăn của người Tày ở xứ Tuyên
Người Tày ở các huyện vùng cao của tỉnh Tuyên Quang thường trồng cọ xung quanh nhà, trên đồi. Cây cọ ngoài che bóng mát, thì lá dùng để lợp nhà sàn, cành cọ làm chiếu mành, thân cọ già làm ván cho nhà sàn, búp non cây cọ có thể đan nón, lõi dùng để xào, nấu canh ngon... Khi cây cọ chặt đổ xuống mục không thể làm gì nữa thì người Tày dùng để khai thác nhộng cọ, món ăn vừa độc vừa lạ.
Anh Chẩu Văn Tụy, thôn Nà Muông, xã Khuôn Hà (Lâm Bình) cho biết, gia đình anh kinh doanh dịch vụ homestay, mỗi khi có khách đến lưu trú, anh Tụy thường lên đồi cọ của gia đình để tìm nhộng cọ để làm cơm phục vụ du khách. Món ăn này quý lắm nên nó được ví như đặc sản của người Tày.
Cầm chiếc rìu bổ mạnh vào thân cây cọ đã mục, anh Tụy tách thân cây cọ ra làm đôi. Nhìn bên ngoài thân cọ có vẻ còn hơi cứng, nhưng bên trong đã mục. Anh lấy rìu bổ vào thân cây cọ đã mục rồi lôi ra những chú nhộng cọ béo mầm. Có những con nhộng chín vàng đã cuốn kén, để chuẩn bị một chu trình nở ra con sâu cọ, gần giống như con bọ dừa nhưng nhỏ hơn. Nhộng cọ khai thác tốt nhất là lúc bánh tẻ, chưa già. Một cây cọ dài tầm 5m, anh Tụy khai thác được hơn 1 kg nhộng cọ. Anh Tụy chia sẻ, người Tày sau khi ngả cây cọ xuống, người ta dùng rìu chặt nham nhở vào thân cọ để sâu cọ dễ chui vào làm tổ, đẻ ra nhộng cọ. Sau khi nhộng cọ được thu hoạch, người dân thường rửa rạch, trước khi chế biến ngâm qua nước muối loãng tầm 10 phút.
Chị Quan Thị Mai vợ anh Tụy chia sẻ, có 3 cách chế biến nhộng cọ; ngon nhất là rang qua nấu với măng chua, rán vàng hay nướng vàng chấm gia vị... Nhiều thực khách mới đầu nhìn thấy nhộng cọ có cảm giác sợ sợ, vì nhộng cọ to hơn con tằm, cứ ngoe nguẩy liên tục. Nhưng khi được chế biến, nhộng cọ có mùi thơm đặc trưng, khi ăn có cảm giác béo ngậy, ngọt.
Chị Hoàng Thị Lý, ở thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc chia sẻ, sau khi được thưởng thức món nhộng cọ xào măng chua, đây thực sự là món ăn độc đáo, hấp dẫn. Ban đầu chị cũng thấy hơi e sợ, nhưng vì tò mò, muốn biết được hương vị và cảm giác của món ăn nên chị đã ăn thử. Theo người dân nơi đây cho biết, món nhộng cọ không chỉ vừa ngậy, vừa thơm lại rất bổ dưỡng. Nếu lần sau có dịp lên các huyện vùng cao ở Tuyên Quang chắc chắn tôi sẽ tiếp tục thưởng thức món ăn này.
Ông La Văn San (homestay San Thơ) ở thôn Nà Khá, xã Năng Khả (Na Hang) cho biết, nhộng cọ là món ăn truyền thống của đồng bào Tày. Ngày nay, thi thoảng khách du lịch đến lưu trú tại cơ sở được thưởng thức món ngon này. Một số du khách thấy ngon, lạ đã hỏi mua về làm quà, tuy nhiên, số lượng nhộng cọ được khai thác không nhiều.
Nếu ai đó có cơ hội đến với Tuyên Quang thì hãy một lần nếm thử món nhộng cọ rang qua nấu với măng chua, hay rán vàng chấm với gia vị… một món ăn mang hương vị tinh tế, đậm đà của vùng cao. Những tour du lịch khám tại Tuyên Quang sẽ càng thêm phần thú vị khi du khách được thưởng thức món ăn độc đáo này.
Cầm chiếc rìu bổ mạnh vào thân cây cọ đã mục, anh Tụy tách thân cây cọ ra làm đôi. Nhìn bên ngoài thân cọ có vẻ còn hơi cứng, nhưng bên trong đã mục. Anh lấy rìu bổ vào thân cây cọ đã mục rồi lôi ra những chú nhộng cọ béo mầm. Có những con nhộng chín vàng đã cuốn kén, để chuẩn bị một chu trình nở ra con sâu cọ, gần giống như con bọ dừa nhưng nhỏ hơn. Nhộng cọ khai thác tốt nhất là lúc bánh tẻ, chưa già. Một cây cọ dài tầm 5m, anh Tụy khai thác được hơn 1 kg nhộng cọ. Anh Tụy chia sẻ, người Tày sau khi ngả cây cọ xuống, người ta dùng rìu chặt nham nhở vào thân cọ để sâu cọ dễ chui vào làm tổ, đẻ ra nhộng cọ. Sau khi nhộng cọ được thu hoạch, người dân thường rửa rạch, trước khi chế biến ngâm qua nước muối loãng tầm 10 phút.
Chị Quan Thị Mai vợ anh Tụy chia sẻ, có 3 cách chế biến nhộng cọ; ngon nhất là rang qua nấu với măng chua, rán vàng hay nướng vàng chấm gia vị... Nhiều thực khách mới đầu nhìn thấy nhộng cọ có cảm giác sợ sợ, vì nhộng cọ to hơn con tằm, cứ ngoe nguẩy liên tục. Nhưng khi được chế biến, nhộng cọ có mùi thơm đặc trưng, khi ăn có cảm giác béo ngậy, ngọt.
Chị Hoàng Thị Lý, ở thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc chia sẻ, sau khi được thưởng thức món nhộng cọ xào măng chua, đây thực sự là món ăn độc đáo, hấp dẫn. Ban đầu chị cũng thấy hơi e sợ, nhưng vì tò mò, muốn biết được hương vị và cảm giác của món ăn nên chị đã ăn thử. Theo người dân nơi đây cho biết, món nhộng cọ không chỉ vừa ngậy, vừa thơm lại rất bổ dưỡng. Nếu lần sau có dịp lên các huyện vùng cao ở Tuyên Quang chắc chắn tôi sẽ tiếp tục thưởng thức món ăn này.
Ông La Văn San (homestay San Thơ) ở thôn Nà Khá, xã Năng Khả (Na Hang) cho biết, nhộng cọ là món ăn truyền thống của đồng bào Tày. Ngày nay, thi thoảng khách du lịch đến lưu trú tại cơ sở được thưởng thức món ngon này. Một số du khách thấy ngon, lạ đã hỏi mua về làm quà, tuy nhiên, số lượng nhộng cọ được khai thác không nhiều.
Nếu ai đó có cơ hội đến với Tuyên Quang thì hãy một lần nếm thử món nhộng cọ rang qua nấu với măng chua, hay rán vàng chấm với gia vị… một món ăn mang hương vị tinh tế, đậm đà của vùng cao. Những tour du lịch khám tại Tuyên Quang sẽ càng thêm phần thú vị khi du khách được thưởng thức món ăn độc đáo này.