Cần có giải pháp đột phá thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia

Thiết kế mô hình thống nhất từ Trung ương đến địa phương

Phát biểu tại phiên thảo luận, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh bày tỏ đồng tình, thống nhất cao với Báo cáo của Đoàn giám sát; đồng thời cho biết sẽ tiếp thu đầy đủ ý kiến của các Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã nêu trong phiên họp.

Giải trình các vấn đề liên quan đến mô hình chỉ đạo của Ban Chỉ đạo các cấp, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh cho biết, hiện nay chưa thống nhất mô hình ở cấp địa phương. Đây là vấn đề thực tiễn đang đặt ra, mỗi địa phương có tổ chức mô hình khác nhau, tùy theo mục tiêu, đặc điểm của từng địa phương.

Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh, do áp lực không làm phát sinh thêm cơ quan, bộ máy, các địa phương thường sử dụng Sở Kế hoạch Đầu tư làm cơ quan chủ trì cho cả 3 Chương trình MTQG, cũng như 3 đơn vị như phân công ở Trung ương. Riêng chương trình nông thôn mới thì có thêm văn phòng điều phối chương trình đã được thành lập từ giai đoạn trước, tiếp tục hoạt động trong giai đoạn này. Đó là những mô hình bước đầu, chưa bảo đảm tính thống nhất, nhưng đã đáp ứng yêu cầu triển khai thực hiện chương trình ở các địa phương trong thời gian qua.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh cho biết, thời gian tới, UBDT sẽ phối hợp với các bộ ngành, tham mưu với Chính phủ nghiên cứu, thiết kế mô hình thống nhất từ Trung ương đến địa phương bảo đảm hiệu quả hơn.

Đối với các khó khăn về hệ thống văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (Chương trình MTQG DTTS), Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh cho biết, UBDT đang là cơ quan chủ trì, đây là chương trình rất lớn, lần đầu tiên được tích hợp từ các chính sách, văn bản có liên quan chính sách dân tộc ở các giai đoạn trước đây còn hiệu lực đến năm 2020 cùng một số chính sách mới.

Vì vậy, hệ thống chính sách liên quan rất nhiều đến hệ thống văn bản pháp luật và các chủ trương chính sách giai đoạn trước còn hiệu lực với các quy trình, thủ tục các văn bản đang được hướng dẫn, được tích hợp trong giai đoạn này. Chính vì vậy, phải tích hợp rất nhiều văn bản để thực hiện.

Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh, Chương trình MTQG DTTS bao trùm 10 dự án ở nhiều lĩnh vực khác nhau, liên quan đến nhiều bộ ngành, địa phương, địa bàn rất rộng, nên hệ thống văn bản ban hành cần rất chi tiết, cụ thể. Tuy nhiên có những nội dung chưa có văn bản quy phạm pháp luật quy định những điều đó.

Chính vì vậy, trong quá trình ban hành, khối lượng văn bản lớn, có sự trùng lặp, vướng mắc giữa các văn bản pháp luật hiện đang có hiệu lực cùng với văn bản của các bộ ngành khác. Hiện nay, UBDT cũng đã phối hợp với các bộ, ngành, tham mưu Thủ tướng Chính phủ để tháo gỡ vấn đề này.

Về tốc độ giải ngân, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh cho biết, có nhiều lý do chủ quan, khách quan dẫn đến giải ngân chậm, trong đó vấn đề lớn nhất hiện nay là giải ngân vốn sự nghiệp, còn vốn đầu tư công không khó khăn trong giải ngân. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh cho biết, UBDT đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội việc phân quyền nhiều hơn nữa cho địa phương trong giải ngân vốn sự nghiệp.

Giảm nghèo đa chiều

Về Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết: "Khác với nhiệm kỳ trước, nhiệm kỳ này công việc đòi hỏi phải cao hơn, khó hơn vì không chỉ giảm nghèo về thu nhập mà đòi hỏi giảm nghèo đa chiều, cao hơn và toàn diện hơn".

Thời gian vừa qua, việc triển khai Chương trình gặp không ít khó khăn, thách thức, trong đó nguyên nhân khách quan tác động từ dịch bệnh Covid-19, tình hình thiên tai, lũ bão, sạt lở ảnh hưởng rất nhiều đến việc triển khai Chương trình.

“Đối với Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững không ai sinh ra và lớn lên lại muốn mình nghèo và không ai không muốn thoát nghèo, hiện nay, không còn chính sách cho không mà đã chuyển hoàn toàn sang hỗ trợ có điều kiện. Thời gian qua có hàng trăm hộ nghèo tự nguyện viết đơn xin thoát nghèo và chủ động nhường quyền lợi hỗ trợ cho người khác và mong muốn chủ động phấn đấu thoát nghèo, đây là điều cần được biểu dương. Đối với các hộ nghèo không có khả năng lao động, không có khả năng thoát nghèo, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đang phối hợp với Bộ Tài chính tham mưu cho Chính phủ đưa ra các tiêu chí để những người này có cuộc sống tốt hơn hoặc không thấp hơn hộ nghèo”, Bộ trưởng khẳng định.

Về hỗ trợ nhà ở, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, theo tinh thần Quyết định 90 và Nghị quyết 24 của Quốc hội, phấn đấu trong nhiệm kỳ này xóa được khoảng 100.000 căn hộ dột nát, khó khăn của hộ nghèo ở 74 huyện nghèo.

Phân quyền, phân cấp cho tuyến huyện, tuyến xã

Trước phản ánh của Đại biểu Quốc hội về hệ thống văn bản hướng dẫn cồng kềnh, không thống nhất, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho rằng, điều này xuất phát từ quan điểm tiếp cận đa mục tiêu cùng với sự phối hợp trên dưới, ngang dọc chưa chặt chẽ, khi thiết kế chương trình phức tạp nhưng nguồn lực hạn chế.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đề xuất về xem xét lại cơ chế ủy quyền, phân cấp, nhất là về nguồn vốn cho cấp huyện “là một giải pháp khả thi”. Đồng thời nhấn mạnh trong bối cảnh này, bên cạnh mục tiêu giải ngân cũng phải đảm bảo được tất cả những chỉ tiêu, những mục tiêu đưa ra để có được nông thôn mới phát triển bền vững.

“Cấu trúc bộ máy của 3 chương trình và năng lực tiếp nhận của cán bộ địa phương, nhất là cán bộ cấp xã thay đổi liên tục cũng là một phần hạn chế. Do đó, thời gian tới sẽ chú trọng hơn đến đào tạo cán bộ. Những vấn đề trong thiết kế chính sách trong thời gian tới sẽ xem xét để tạo được năng lực cụ thể cho địa phương, bởi nguồn lực nhà nước không thể hỗ trợ được hết mà cần phát huy được năng lực của cộng đồng”, Bộ trưởng Hoan đề xuất.

Lan Anh (T/h)