"Rốn lũ" Tân Hoá - Làng du lịch tốt nhất thế giới năm 2023

Du lịch thích ứng thời tiết

Xã Tân Hóa có diện tích 72.4 km², nằm ở phía Đông của huyện Minh Hóa, trong thung lũng rộng lớn và bằng phẳng, được bao bọc bởi dãy núi đá vôi trùng điệp. Uốn lượn giữa thung lũng là con sông Rào Nan - dòng sông chia thung lũng thành hai bờ, nơi cư dân Tân Hóa tập trung định cư. Xã có dân số khoảng 3300 người và tất cả đều là người Nguồn. Đây là một cộng đồng thuộc nhóm Việt - Mường gồm 35 ngàn nhân khẩu. Người Nguồn hiện chưa được công nhận là một dân tộc trong những dân tộc của Việt Nam.

Từ lâu, nơi đây được biết đến là một địa danh có phong cảnh sơn thủy hữu tình, với những dãy núi đá vôi trùng trùng điệp điệp ôm lấy thung lũng bao la cùng những cánh đồng cỏ bất tận. Xẻ ngang giữa thung lũng là con sông Rào Nan hiền hòa, xanh màu ngọc bích bồi đắp phù sa cho những cánh đồng hai bên bờ sông mỗi độ mưa về.

Tân Hóa còn nổi tiếng với hệ thống hang động Tú Làn xinh đẹp, nơi được chọn làm bối cảnh cho những bộ phim nổi tiếng trong nước cũng như quốc tế như: phim “Người Bất tử” của đạo diễn Victor Vũ, phim “Truyền thuyết về Quán Tiên” của đạo diễn Đinh Tuấn Vũ và phim “Kong - Đảo Đầu lâu” của đạo diễn Jordan Vogt-Roberts.

Đặc biệt, xã Tân Hóa, huyện Minh Hóa được coi là rốn lũ của Quảng Bình, nơi nước lụt có thể dâng đến 10m trong khu dân cư. Năm 2010, Tân Hóa chứng kiến trận lụt lịch sử với mực nước dâng cao 12 m, nhấn chìm hầu hết nhà cửa. Dân làng phải sơ tán lên các hang đá và vách núi trú ẩn chờ nước rút.

Tới năm 2011, người dân Tân Hóa đã có sáng kiến làm bè phao để sống chung với lũ. Sang năm 2012, họ cải tiến thành mô hình nhà nổi, giúp người dân có thể sinh hoạt bình thường trong lũ.

Giữa cái khó khăn, người dân Tân Hoá đã sáng chế ra chiếc nhà bè. Nhà bè được làm trên khoảng 20 - 30 chiếc thùng phuy rỗng kết lại, khi nước dâng cao, nhờ các thùng phi rỗng này mà nhà nổi theo. Đến năm 2023, gần 620 căn nhà nổi được xây dựng ở xã Tân Hoá từ nguồn tiền ủng hộ của các “mạnh thường quân”, đảm bảo 100% các hộ dân có thể thích ứng, an toàn và sống chung với lũ. Cuộc sống của người dân Tân Hoá ngày nay đang thích ứng với thời tiết và họ sống chung với lũ một cách yên bình.

Do điều kiện tự nhiên khắc nghiệt nên cơ sở vật chất hạ tầng kinh tế - xã hội cũng như đời sống của nhân dân xã Tân Hoá còn nhiều khó khăn thiếu thốn. Việc chính quyền và người dân Tân Hoá tìm đến hướng phát triển du lịch cộng đồng thích ứng thời tiết được nhiều chuyên gia về biến đổi khí hậu đánh giá cao.

Nhờ phong cảnh nên thơ đẹp như một bức tranh thuỷ mặc, cùng với hệ thống hang động Tú Làn đẹp lung linh, huyền ảo và cách làm du lịch chuyên nghiệp. Những năm trở lại đây, người dân Tân Hóa đã tham gia vào các hoạt động du lịch tại địa phương, góp phần giảm nghèo bền vững. Với sự hỗ trợ của doanh nghiệp, Tân Hóa đã trở thành làng du lịch thích ứng thời tiết với các sản phẩm du lịch độc đáo, đặc trưng nổi tiếng trong và ngoài nước.

Ngày nay, đến Tân Hóa sẽ thấy những ngôi nhà được xây bằng gạch kiên cố với mái ngói hiện đại, xen lẫn những ngôi nhà hai tầng khang trang, dần thay thế cho những ngôi nhà gỗ truyền thống. Những ngôi trường được xây cao tầng, khang trang và rộng rãi hơn. Cơ sở vật chất cũng được tăng cường tài trợ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Người dân nơi đây hiểu rằng, chỉ có bảo vệ tài nguyên rừng, bảo vệ môi trường và góp phần chống biến đổi khí hậu thì mới tránh được thiên tai, bão lụt.

Từng bước trở thành trung tâm du lịch trọng điểm

Với điều kiện tự nhiên và văn hóa đặc sắc, tại Làng du lịch Tân Hóa hiện đang khai thác và phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái, du lịch thích ứng thời tiết độc đáo như: Trải nghiệm mô hình du lịch thích ứng thời tiết tại các homestay nhà nổi và Tú Làn Lodge; thám hiểm hệ thống hang Tú Làn và hang Tiên; trải nghiệm lái xe địa hình ATV; tham quan phim trường Kong: Skull Island; ăn tối nhà dân và trải nghiệm văn hóa; tham quan làng bằng xe đạp; trải nghiệm tham gia cùng người dân trong các hoạt động sản xuất nông nghiệp…

Hiện nay, Tân Hóa được đánh giá là một trong những làng du lịch và điểm đến nổi bật của Quảng Bình. Ngày 19/10, tỉnh Quảng Bình tổ chức công bố làng du lịch Tân Hoá nhận giải thưởng Làng du lịch tốt nhất thế giới năm 2023 (Best Tourism Village) do Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO) vinh danh cùng ngày tại Samarkand, Uzbekistan.

Cục Du lịch quốc gia Việt Nam cho biết, sau khi đánh giá 260 hồ sơ đăng ký từ 60 quốc gia, UNWTO đã ghi nhận tài nguyên văn hóa, thiên nhiên phong phú, nổi bật của làng Tân Hóa cùng những cam kết và hành động của làng tuân thủ ba trụ cột chính về phát triển du lịch bền vững.

Theo đề nghị của Ban giám khảo giải thưởng, UNWTO chính thức công nhận làng Tân Hóa trở thành một trong những Làng Du lịch Tốt nhất của UNWTO. Việc Tân Hóa đạt giải thưởng danh giá này là hành trang vững chắc giúp cho làng tiến ra thế giới, từng bước trở thành trung tâm du lịch trọng điểm vùng tây bắc Quảng Bình.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Hồ An Phong khẳng định, có được danh hiệu này là một quá trình trong nhiều năm từ xây dựng hồ sơ, hoàn tất các thủ tục đáp ứng với tiêu chí của UNWTO.

"Được vinh danh là một trong những làng du lịch tốt nhất thế giới mới chỉ là bước đầu trong phát triển du lịch tại Tân Hóa. Giải thưởng danh giá này là cơ hội để Tân Hoá vững bước ra thế giới và từng bước trở thành điểm sáng của du lịch Việt Nam. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển du lịch, Tân Hóa cần phải giữ được bản sắc văn hóa làng quê Việt Nam, không phá vỡ không gian sống xanh", lãnh đạo tỉnh Quảng Bình nhấn mạnh.

Được biết, Làng du lịch Tân Hóa là điểm đến thứ 2 tại Việt Nam nhận danh hiệu "Làng du lịch tốt nhất" do UNWTO lựa chọn kể từ năm 2021. Năm ngoái, Khu bảo tồn làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải tại Thái Nguyên, Việt Nam đã góp mặt trong danh sách "Làng Du lịch tốt nhất" do UNWTO lựa chọn năm 2022.

Những ngôi làng này được bầu chọn là các điển hình về các điểm đến du lịch nông thôn mang lại trải nghiệm chân thực và đa dạng cho du khách, đồng thời tạo cơ hội và lợi ích cho người dân địa phương và môi trường.

Hà Vân