Gia Lai: Tăng cường khám sàng lọc, phát hiện sớm bệnh lao cho đồng bào dân tộc
Theo báo cáo của Tổ chức y tế thế giới (WHO), năm 2020, Việt Nam xếp thứ 10 trong 30 nước có gánh nặng bệnh nhân lao cao và xếp thứ 11 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất trên toàn cầu, với hơn 172.000 người mắc bệnh và 10.400 người chết vì bệnh lao.
Số liệu thống kê cho thấy, bình quân mỗi năm, tỉnh Gia Lai phát hiện khoảng 650 bệnh nhân lao các thể, trong đó có trên 400 bệnh nhân lao phổi; tỉ lệ trung bình khoảng 44-50/100.000 dân phát hiện bệnh lao các khác thể. Xu hướng phát hiện bệnh nhân lao có chiều hướng giảm nhưng tình trạng nguồn lây trong cộng đồng còn nhiều, bệnh nhân lao kháng thuốc vẫn còn là vấn đề khó khăn trong công tác phòng – chống lao tại tỉnh.
Trước vấn đề này, Sở Y tế tỉnh Gia Lai đã tăng cường công tác phòng – chống lao, tập trung khám, phát hiện và điều trị, ưu tiên tăng cường phát hiện bệnh lao, đặc biệt là phát hiện chủ động trong cộng đồng bằng chiến lược xét nghiệm 2X.
Tuyên truyền nâng cao nhận thức của các tầng lớp nhân dân về bệnh lao và các biện pháp phòng – chống lao, đặc biệt là những người có hành vi nguy cơ cao, người dân sống ở vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc ít người. Cùng với đó, xóa bỏ kỳ thị, phân biệt đối xử với người mắc lao; vận động chính sách, nguồn lực Trung ương, địa phương và huy động cộng đồng tham gia phát hiện chủ động, tích cực và điều trị khỏi bệnh lao.
Nằm trong khuôn khổ dự án “Tăng cường hệ thống cộng đồng vì chấm dứt bệnh lao” do Trung tâm Hỗ trợ sáng kiến phát triển cộng đồng (SCDI) hỗ trợ, Bệnh viện Lao và bệnh phổi tỉnh Gia Lai đã phối hợp triển khai khám sàng lọc tại 3 huyện Krông Pa, Đức Cơ và Ia Pa với tổng số 38 buổi.
Tại các buổi khám, mỗi người dân có 1 mã khám lâm sàng, các y bác sĩ là người địa phương, nói tiếng địa phương để có thể khai thác tối đa các triệu chứng của người dân như có sốt, ho, có tiếp xúc với bệnh nhân lao không... Tiếp đó, được chuyển đến khu vực chụp X - quang.
Khi có kết quả, các bác sĩ sẽ sàng lọc và tư vấn cho người dân về chăm sóc sức khoẻ; nếu có dấu hiệu nghi ngờ sẽ được lấy dịch để gửi đến phòng lab của Bệnh viện Lao và bệnh Phổi Gia Lai để xét nghiệm Xpert khẳng định bệnh nhân có mắc bệnh lao hay không.
Nếu phát hiện bệnh nhân lao mới, bộ phận y tế thôn bản sẽ mời toàn bộ người nhà của bệnh nhân đi khám sàng lọc, làm xét nghiệm, tiêm thuốc để tìm ra các đối tượng mắc lao tiềm ẩn, kịp thời điều trị không để phát triển thành bệnh lao, hướng dẫn bệnh nhân tuân thủ điều trị, sinh hoạt cách ly, phòng tránh nhiễm bệnh cho người khác.
Kết quả của đợt khám cho thấy, gần 11.700 người thuộc 3 huyện đã được xét nghiệm X-quang và phát hiện được 126 bệnh nhân lao hoạt động (bệnh nhân nhiễm vi khuẩn lao và sinh sôi, phát triển gây ra bệnh lao) và 104 ca lao tiềm ẩn (bệnh nhân nhiễm vi khuẩn lao nhưng chỉ trú ngụ, chưa sinh sôi, phát triển thành bệnh lao).
Trong đó huyện Krông Pa là huyện có số ca mắc cao. Từ năm 2022 đã phát hiện được 67 ca lao hoạt động và 70 ca lao tiềm ẩn, nhưng 9 tháng đầu năm 2023 đã phát hiện được 68 ca lao hoạt động, 76 ca lao tiềm ẩn.
Chị Kso H’Chuyên, người dân buôn Tang, xã Phú Cần rất vui vẻ khi đến buổi khám sàng lọc miễn phí vào cuối tháng 9 vừa qua, kết quả cho thấy chị đã không còn dấu hiệu của vi khuẩn lao trong người.
Chị cho biết, năm ngoái chị thấy ho, mệt, khó thở nhưng không đi khám. Khi có buổi khám lao miễn phí tại xã chị đã đến khám, vài ngày sau được thông báo chị đã mắc lao. Sau đó chị được đi khám ở huyện hàng tháng và đi lấy thuốc miễn phí ở trạm y tế xã 6 tháng liền. Giờ chị đã không còn ho hắng nữa, hôm nay bác sĩ thông báo chị khỏi bệnh nên chị rất vui.