Chè kho Nam Định – Món ăn “gây thương nhớ” không thể chối từ

Chè kho món ăn mang hương vị quê hương.

Nam Định nổi tiếng với những di sản văn hóa, những anh hùng dân tộc đã đi vào huyền thoại cùng với đó là có rất nhiều đặc sản nổi tiếng, mang đậm nét văn hóa đặc trưng. Đặc biệt nhất, phải kể đến món chè kho. Chỉ cần nhắc đến tên món ăn này thôi đã thấy được hương vị của đất trời, con người Nam Định.

Gọi là chè nhưng lại được ăn, bày trong đĩa chứ không phải trong cốc. Thay vì ăn chè nước cùng với đá thì nay chỉ là một đĩa chè khô dẻo, nấu bằng đậu xanh. Món chè dân dã ấy được người dân Nam Định đãi khách trong những ngày lễ Tết, hay cúng rằm. Và giờ đây, nó đã trở nên phổ biến trên đất Bắc ngay cả trong những ngày thường nhật.

Chè kho được thưởng thức trên đĩa không giống các loại chè khác.

Chè kho không cầu kỳ như chè cung đình Huế, không đòi hỏi nhiều loại nguyên liệu như chè miền Nam. Chỉ bằng những hạt đỗ xanh, lòng vàng, tơi bở và lượng đường vừa đủ, qua bàn tay khéo léo của người nấu, ta đã có những đĩa chè ngon.

Để làm được món chè kho theo chất Nam Định thì không phải ai cũng biết. Người nấu phải lựa chọn những hạt đỗ xanh kỹ càng, cẩn thận, đỗ xanh phải mới, hạt đều, tơi và thơm đem ngâm no nước rồi đãi sạch. Sau đó, rắc lên một chút muối, để ráo nước rồi đem rang trước khi giã thành bột mịn. Với người dân tại đây, khi giã chè kho thì phải giã bằng tay đến khi chè nhuyễn, nắm lại thành nắm rồi dùng dao thái ra mà chè tơi thì mới đạt tiêu chuẩn. Có bột rồi, lấy đường trắng hoặc đường phèn vào nước sôi để nguội đánh tan đường rồi trộn đều với bột và đem đun nhỏ lửa. Đường phải căn cho đúng tỷ lệ, không ngọt quá để người ăn không bị ngán.

Đỗ được chọn làm chè phải ngon, khi nấu lên phải tơi màu vàng ruộm.

Người nấu phải khuấy liên tục và đều tay, biết chỉnh lửa để chè không bị khê hay chín không đều. Bởi vậy, lúc nấu chè quan trọng nhất là công đoạn này nó đòi hỏi sự công phu, tỉ mỉ, đầy chú tâm và sự khéo léo của người nấu. Chỉ cần chểnh mảng một chút là chè sẽ bị khê, hỏng cả nồi chè.

Thời gian làm món ăn này cũng tốn thời gian hơn. Thông thường sẽ từ 2-3 giờ để cho ra thành phẩm. Khi thấy tay khuấy nặng dần, bột từ loãng thành đặc phải đợi bột sôi thêm một lúc nữa và từ từ loãng ra thì đó là lúc món chè kho đã hoàn thành. Nhìn nồi chè kho vàng sáng mịn, thoang thoảng mùi thơm của đỗ mới thấy được cái tài tình cũng như công sức của người nấu.

Sau khi nấu xong cho một vài giọt vani hay dầu chuối để chè dậy mùi thơm. Múc chè ra đĩa để thật nguội, rắc một chút vừng rang rồi nén lại thật chặt cho đĩa chè mịn. Để có hình thù đẹp mắt, người làm có thể đổ ra khuôn có nhiều hình để nhìn hấp dẫn hơn.

Màu vàng bắt mắt, món chè thơm dẻo đặc quánh khiến nhiều người muốn thưởng thức.

Cầm miếng chè trên tay có thể cảm nhận được cái sánh mịn của đỗ xanh, đặc quánh của miếng chè. Ngay khi đưa vào miệng nó cứ mát lịm đi tan dần trên đầu lưỡi và người ăn sẽ cảm nhận được vị béo, mềm, ngọt vừa của đỗ, thỉnh thoảng lại có miếng vừng bùi bùi càng làm tăng vị ngon cho món ăn.

Món chè kho khi chín được rắc thêm chút vừng và nén chặt.

Nhiều người rất thích ăn chè kho kèm với một chén trà nóng vì như vậy họ sẽ cảm nhận được cái dư vị thơm dẻo, ngọt ngào đan quyện trong vị thanh mát của trà và đỗ, thấy được vị đậm đà đặc trưng của con người Nam Định gần gũi.

Bên cạnh hương vị khó quên ấy thì chè kho Nam Định còn có cái độc đáo là để được lâu mà không cần bảo quản cầu kỳ. Có thể bạn không tin nhưng một đĩa chè kho Nam Định có thể để được lên đến 10 ngày mà không mất đi hương vị vốn có của nó. Bởi nó sử dụng lượng đường nhiều hơn so với những món ăn ngọt khác. Nếu bạn đang muốn tìm lại một hương vị của đồng quê, của tuổi thơ thì đây chắc chắn là món ăn gợi nhớ nhiều nhất.

Chè kho – món ăn truyền thống mộc mạc, dân dã mà thơm ngon.

Ánh Ngọc