Áo Yếm: Di sản trang phục của Việt Nam

Chiếc áo yếm tôn lên đường cong tuyệt đẹp của thiếu nữ Việt xưa.( Ảnh: Internet)

Áo yếm xuất hiện từ bao giờ không ai rõ, chỉ biết rằng nó đã có mặt trong cuộc sống của người dân Việt Nam từ rất xa xưa. Nó được mặc bởi phụ nữ Việt ở mọi tầng lớp giai cấp xã hội, từ các tôn nữ công chúa nơi thâm cung, các phu nhân tiểu thư của những gia đình quý tộc, đến những người phụ nữ bình dân tần tảo, vất vả sớm hôm để nuôi chồng, nuôi con.

Ngày xưa áo yếm thường chỉ được gọi với cái tên nôm na là cái yếm. Theo định nghĩa thực dụng thông thường về yếm: Là đồ lót bên trong, có tác dụng che ngực, che bụng. Nhưng cái phần nhỏ trong trang phục để che ngực ấy lại là một nét trong văn hóa mặc của người phụ nữ Việt Nam xưa. Với kết cấu đơn giản số lượng vải không nhiều, chỉ là một miếng vải hình vuông hoặc hình thoi, mỗi chiều khoảng 40cm, đặt chéo trước ngực đủ để che kín phần ngực và bụng người mặc. Một góc vải được khoét tròn là nơi cổ yếm, có hai dải hai bên góc cổ để buộc ra sau gáy; hai dải ở hai góc cạnh sườn người mặc, buộc phía sau lưng.

Vẻ mộc mạc nhưng không kém phần quyến rũ của người phụ nữ xưa.( Ảnh: Internet)

Chiếc yếm nửa kín nửa "hờ hững" làm nổi bật đáy lưng ong của người con gái.( Ảnh: Internet)

Một số nhà nghiên cứu cho rằng chiếc yếm được ra đời là để tôn lên cái lưng ong vốn được xem là một nét đẹp của người phụ nữ trong văn hóa Việt Nam. Theo quan niệm truyền thống của người Việt, một cô gái đẹp là phải có cái lưng được thắt đáy nhỏ nhắn như cái lưng ong. Người Việt xưa cho rằng những cô gái với cái lưng ong không chỉ mang một dáng hình đẹp mà còn có đầy đủ tất cả những đức hạnh của một người vợ, người mẹ.

“Đàn bà thắt đáy lưng ong

Đã khéo chiều chồng lại khéo nuôi con.”

Một loại yếm hay được các cô gái sử dụng nữa là "yếm đeo bùa". Gọi là yếm đeo bùa bởi người mặc chúng thường để xạ hương vào trong túi vải nhỏ đeo cạnh yếm, đó chính là thứ vũ khí vô cùng lợi hại của các cô gái thời xưa... không chỉ vậy, chiếc yếm còn làm nên những câu chuyện tình yêu vô cùng độc đáo.

Xưa, các cô gái khi hẹn hò người mình yêu thường "ém" một miếng trầu trong chiếc yếm của mình, dân gian gọi đó là "khẩu trầu dải yếm". Có lẽ không có thứ trầu nào "linh thiêng" hơn loại trầu dải yếm này.

Dải yếm mỏng manh ấy được phụ nữ Việt ở mọi tầng lớp giai cấp xã hội sử dụng. (Ảnh: Internet)

Yếm là một phần trong tổng thể bộ trang phục của người phụ nữ Việt. Yếm đi với áo cánh, tôn vẻ đẹp của cổ cao ba ngấn, bờ vai tròn lẳn; yếm trắng với áo dài tứ thân, màu nâu non tạo sự nền nã của các chị em… Yếm đỏ, yếm đào trong bộ áo mớ ba mớ bảy của các cô gái trảy hội ngày xuân, tôn lên sự rực rỡ nhưng hài hòa và đồng thời cũng là một điểm nhấn cực mạnh của thị giác. Mảng màu của chiếc yếm, ở nơi ngực ấy, đã là một nét độc đáo, ý nhị đầy biểu cảm…

Người xưa coi yếm là cái gì đó còn mang tính thiêng liêng, không ai bán yếm may sẵn, người con gái thường tự cắt may lấy, khi giặt, phơi cũng phải kín đáo tránh lộ liễu. Yếm đào là một phần trang phục không thể thiếu của người con gái thời xưa. Khi bước vào tuổi dậy thì, các cô gái bắt đầu chú ý đến bản thân và biết làm đẹp cho mình. Đó cũng là khi họ e ấp mặc chiếc yếm đào với vẻ kín đáo, đằm thắm và dịu dàng.

Siêu mẫu Ngọc Quyên khoe tối đa lợi thế cơ thể với vòng ngực nở nang, eo thon và tấm lưng nuột nà.( Ảnh: Internet)

Diện áo yếm khoe sắc ở hồ sen, Hoa hậu Ngọc Hân đẹp dịu dàng khi hóa thân thành cô thôn nữ.( Ảnh: Internet)

Bước sang thế kỷ 21, áo yếm càng được sử dụng phổ biến với nhiều kiểu dáng và mẫu mã phong phú hơn.

Để trở thành "quốc phục" của quý bà quý cô trước khi chiếc áo dài ra đời, đi kèm với cái yếm là chiếc áo cánh khoác ngoài không cài cúc. Khi ra ngoài bên ngoài chiếc yếm phải có thêm chiếc áo dài, chiếc váy lưỡi trai bằng lĩnh, dải lụa đào hoặc màu mỡ gà thắt ngang lưng, cái xà tích bạc lủng lẳng, bộ "độ nghề" ǎn trầu bên phía cạnh sườn, chân mang dép. Chưa hết, phục trang ra đường còn phải kể đến là hai chiếc khǎn đội đầu: khǎn nhiễu (quấn bên trong) và khǎn mỏ quạ (trùm bên ngoài). Nếu đúng dịp hội hè đình đám các cô gái thường trang bị thêm cho mình chiếc nón quai thao, tóc vấn cao cài lược. Rõ ràng sự hiện diện của áo yếm trong xã hội hiện đại là một hình ảnh vừa kín đáo để bảo vệ thuần phong mỹ tục nhưng cũng tăng thêm vẻ đẹp mềm mại, quyến rũ của người phụ nữ Việt Nam.

Hoa hậu Đỗ Mỹ Linh mang đậm nét đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam khi diện áo yếm. ( Ảnh: Internet)

Ánh Ngọc