Nỗ lực xóa mù chữ trong đồng bào dân tộc thiểu số ở Lai Châu

Xã Dào San nằm tít trên núi cao, quanh năm mây mù bảo phủ. Đây cũng là xã biên giới khó khăn của huyện Phong Thổ, toàn xã có trên 85% là người đồng bào dân tộc thiểu số. Ở vùng biên giới này còn có rất nhiều phụ nữ chưa biết chữ.

Để nâng cao dân trí, giúp đồng bào các dân tộc tiếp cận thông tin và các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, ngành giáo dục đã phối hợp với các cấp tổ chức lớp xoá mù chữ cho người dân. Ngày họ ở trên nương, tối về đi học lấy cái chữ. Phong trào học tập của chị em phụ nữ ở Dào San là động lực để những cán bộ nơi đây mang cái chữ về với bản.

Cô Phạm Thị Xuân - Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Dào San (huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu) chia sẻ: "Thực hiện công tác xoá mù chữ ở địa phương, hàng năm. Hiện, chúng tôi đang mở 3 lớp xoá mù chữ với 60 học viên ở hai điểm bản U Ní Chải và Dền Thàng mỗi tuần 5 buổi vào các tối từ thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần. Các lớp xoá mù chữ của nhà trường đã đạt chuẩn mức độ 2.

Trong thời gian 3 tháng, các học viên sẽ được truyền đạt các kỹ năng cơ bản về: nghe, nói, đọc, viết chữ và một số phép tính cơ bản. Cùng với dạy chữ xóa mù, lớp học còn kết hợp tuyên truyền đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước, lối sống văn hóa hợp vệ sinh, bài trừ các hủ tục lạc hậu… Kết thúc khóa học, đảm bảo 100% học viên biết đọc, biết viết, biết sử dụng các phép tính cộng, trừ, nhân, chia đơn giản...".

Theo cô Hoàng Thị Bích Huệ - Trường Trung học và Trung học cơ sở Nùng Nàn, huyện Tam Đường cho biết: Hiện nay, Trường đang có hai lớp xoá mù với 26 học viên tại hai điểm bản là Xì Miền Khan và Phan Chu Hoa. Nhà trường linh động thời gian và chọn dạy tại điểm bản để học viên giảm bớt thời gian đi lại, tạo điều kiện cho học viên tham gia học thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, khi giảng dạy tại điểm bản sẽ tạo hiệu ứng, vận động người chưa biết chữ đi học nhiều hơn.

“Tuy nhiên, chúng tôi cũng phải đối mặt khó khăn là người học trong độ tuổi lao động, do đó để duy trì sĩ số cũng như chuyên cần cho các học viên trong quá trình học chúng tôi cũng thường xuyên đến thăm, động viên những học viên có hoàn cảnh khó khăn. Hay nghỉ học dài ngày sẽ tìm hiểu nguyên nhân và tìm cách tháo gỡ giúp họ. Vì vậy, sĩ số lớp học luôn đảm bảo", cô Huệ chia sẻ.

Chị Hảng Thị Phê theo học ở điểm trường Xì Miền Khan, xã Nùng Nàng (huyện Tam Đường) rất hào hứng và chăm chỉ tham gia học lớp xóa mù chữ. Dù bận rộn với ruộng nương nhưng chị chưa nghỉ buổi học nào bởi với chị được đi học là khoảng thời gian rất bổ ích. Đến lớp, chị được cô giáo dạy đọc, viết, còn dạy tính toán. Được học chữ chị thấy tự tin, tối đến đọc sách cùng con, vui nhất khi cần làm giấy tờ chị đã biết ký tên mình thay vì điểm dấu vấn tay; biết tính toán tiền giúp cho việc mua bán được thuận lợi hơn.

Là người dân tộc Mông ở bản Sin Câu, xã Thèn Sin, huyện Tam Đường, những năm qua Chị Thào Thị Nu luôn được các cấp, ngành từ huyện đến xã, nhất là các cấp Hội phụ nữ thường xuyên tuyên truyền, vận động, đồng thời hướng dẫn kỹ thuật, trồng trọt chăn nuôi, được tham gia các lớp tập huấn, đào tạo nghề và được hưởng nhiều chính sách của Đảng và Nhà nước, từ đó giúp chị và nhân dân trong bản hiểu biết hơn trong việc phát triển kinh tế - xã hội.

Với gần 85% đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, tỉnh Lai Châu đã huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị tuyên truyền, vận động người dân chưa biết chữ ra lớp học. Tỉnh ban hành nhiều nghị quyết về nâng cao chất lượng giáo dục và các chế độ hỗ trợ học sinh bán trú; hỗ trợ mở các lớp phổ cập giáo dục xóa mù chữ vùng đặc biệt khó khăn (học viên không phải đóng học phí, hỗ trợ sách, bút cho học viên trong suốt thời gian học); tập trung đổi mới căn bản, toàn diện, nâng cao chất lượng giáo dục vùng đặc biệt khó khăn, phổ cập giáo dục - xóa mù chữ.

Được biết, thời gian qua cấp uỷ, chính quyền, Ban Chỉ đạo phổ cập giáo dục, xoá mù chữ các cấp tỉnh Lai Châu đã chỉ đạo, triển khai có hiệu quả các giải pháp nâng cao chất lượng xoá mù chữ. Giai đoạn 2021-2025 Lai Châu sẽ đầu tư cơ sở vật chất 94 trường; mở lớp dạy xoá mù chữ cho 5.583 người. Trong đó năm 2022 đầu tư cơ sở vật chất 23 trường, đầu tư phục vụ chuyển số 22 trường, mở 80 lớp xoá mù chữ với 1630 học viên.

Để các học viên mạnh dạn, tự tin đến lớp, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lai Châu đã lựa chọn những giáo viên đứng lớp có kinh nghiệm giảng dạy, am hiểu về phong tục tập quán của bà con để gần gũi, động viên chị em đến lớp đều đặn. Nhờ có các lớp xóa mù chữ đã giúp bà con biết đọc, viết, giao tiếp tiếng phổ thông, nâng cao trình độ dân trí góp phần phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo trật tự an toàn xã hội.

Ngoài ra, hàng năm, tỉnh tổ chức điều tra, rà soát người mù chữ trên địa bàn 2 lần/năm; cập nhật chính xác dữ liệu phổ cập giáo dục, xóa mù chữ trên hệ thống thông tin phổ cập giáo dục, xóa mù chữ của Bộ Giáo dục và Đào tạo và thực hiện chế độ báo cáo đầy đủ, chính xác theo quy định.

Theo ông Lò Việt Tuyển, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Lai Châu, ngành GD-ĐT đã phát huy vai trò tham mưu với cấp ủy, chính quyền các cấp và đưa ra giải pháp để thực hiện kế hoạch phổ cập giáo dục, xóa mù… Nhờ vậy, tỷ lệ huy động người mù chữ, tái mù chữ tham gia học các lớp xóa mù và giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ ngày càng cao. Từ năm 2022 đến nay, số người biết chữ trong độ tuổi 15 - 60 là 274.606 người đạt 93,9%.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác huy động người mù chữ tham gia các lớp xóa mù chữ còn vất vả, nhất là người mù chữ ở các xã vừa ra khỏi vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn. Thời gian tổ chức lớp học chủ yếu vào buổi tối, hay vào mùa vụ dẫn đến khó huy động học viên ra lớp học xóa mù chữ và giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ.

Do đó, thời gian tới, công tác xóa mù chữ cho đồng bào vùng cao vẫn được tỉnh xác định là nhiệm vụ quan trọng, lâu dài và rất khó khăn; đòi hỏi sự quan tâm vào cuộc của các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể, sự nỗ lực cố gắng của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên các nhà trường và của cả người học để dân trí toàn tỉnh ngày càng được nâng cao.

Thời gian tới, Lai Châu tiếp tục xác định công tác xóa mù chữ cho đồng bào dân tộc thiểu số là nhiệm vụ quan trọng, lâu dài và rất khó khăn, đòi hỏi sự quan tâm vào cuộc của các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể, sự nỗ lực cố gắng của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên các nhà trường và của cả người học. Từ đó, góp khoảng cách mặt bằng dân trí giữa các vùng dần được thu hẹp, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân trên địa bàn.