Làm giàu từ nông sản bản địa

Vốn quen với việc đồng áng nên chị Ma Thị Ninh, dân tộc Tày ở xã Yến Dương (tỉnh Bắc Kạn) sau khi tốt nghiệp PTTH đã lựa chọn học trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên. Tốt nghiệp đại học sau khi tham gia tri thức trẻ tình nguyện chị Ninh trở về quê theo đuổi ý tưởng khởi nghiệp.

Trở về quê, Ma Thị Ninh nhận thấy địa phương mình có nhiều sản phẩm nông sản đặc trưng nhưng chưa được nhiều người biết đến. Với mong muốn hỗ trợ bà con nông dân tiêu thụ các sản phẩm nông sản do mình làm ra, góp phần xoá đói giảm nghèo và nâng cao tinh thần văn hoá của dân tộc vùng cao, tháng 6/2018, Chị Ninh đã vận động các hộ dân trong thôn thành lập Hợp tác xã Yến Dương với số lượng là 20 thành viên.

Những ngày đầu mới thành lập Hợp tác xã, với mong muốn giúp đỡ người dân xoá đói giảm nghèo nên các thành viên chủ yếu là các hộ kinh tế còn khó khăn. Trong các thành viên Hợp tác xã thì có 12 hộ có kinh tế trung bình, còn lại là hộ nghèo, cận nghèo và vừa thoát nghèo.

Để hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả, đưa được sản phẩm nông sản sạch, an toàn đến với người tiêu dùng, Hợp tác xã Yến Dương đã thành lập các nhóm sản xuất ký hợp đồng trồng và tiêu thụ cho các sản pẩm như: Nhóm sản xuất bí thơm, nhóm sản xuất và chế biến miến dong tráng tay, nhóm sản xuất mướp đắng rừng, nhóm sản xuất mác mật tươi, nhóm chế biến măng khô, nhóm đan lát thủ công truyền thống, đồ mỹ nghệ… mỗi nhóm đều có tổ trưởng, nhóm trưởng phụ trách.

Để nâng cao hiệu quả kinh tế từ cây bí thơm, từ năm 2021, Hợp tác xã Yến Dương đã sản xuất thành công sản phẩm trà bí thơm với sản lượng xuất bán ra thị trường là hơn 3 tấn. Nhờ sự năng động sáng tạo của chị Ninh, sản phẩm trà bí thơm được giải nhất cuộc thi “Khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo lần thức 2 năm 2021” do Sở Khoa học công nghệ tỉnh Bắc Kạn tổ chức.

Hay như giống lúa nếp Tài là giống lúa truyền thống của đồng bào Dao Quế Lâm tại xã Yến Dương, Hợp tác xã đã kết hợp với bà con cùng sản xuất lúa theo hướng an toàn thực phẩm. Năm 2021, Hợp tác xã Yến Dương đã tiêu thụ thành công sản phẩm gạo nếp Tài với diện tích 18,5 ha cho 82 hộ dân tham gia thực hiện theo chuỗi giá trị liên kết năng xuất đạt 42 tạ/ha. Đồng thời sản phẩm lúa nếp Tài được cấp chứng nhận hữu cơ PGS và duy trì là sản phẩm OCOP 3 sao.

Đến nay, sau 5 năm khởi nghiệp từ nông sản địa phương, Hợp tác xã đã có 388 hộ liên kết sản xuất, mô hình liên kết sản xuất bí thơm quy mô 30ha, có 140 hộ dân liên kết, trong đó bao gồm 5 Hợp tác xã và 6 tổ Hợp tác xã. Các hoạt động sản xuất, kinh doanh của HTX với ngành nghề chính là trồng trọt, chăn nuôi, chế biến nông sản.

Sản phẩm của HTX tập trung vào các sản phẩm chủ lực địa phương và đã đạt chứng nhận Hữu cơ theo tiêu chuẩn PGS từng năm, như: bí xanh thơm, trà bí thơm, gạo nếp tài, miến dong, các sản phẩm thổ cẩm, đan lát thủ công truyền thống gắn du lịch trải nghiệm, … với 02 sản phẩm được cấp phân hạng 3 sao OCOP và 01 sản phẩm được cấp phân hạng 4 sao.

Dựa trên những kết quả đã đạt được trong những năm vừa qua, năm 2023 HTX xã xây dựng kế hoạch, phương án phát triển sản xuất kinh doanh với tiêu thụ thành công các sản phảm chủ lục, mang lại thu nhập cho các hộ liên kết và tạo công ăn việc làm ổn định cho các lao động tại địa phương.

Trên cơ sở các nhóm sản xuất được thành lập, Hợp tác xã Yến Dương đã tổ chức tập huấn, phối hợp với các ngành tổ chức, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho các thành viên để áp dụng cho sản xuất, nâng cao sản xuất cũng như chất lượng nông sản.

Chị Ma Thị Ninh, Giám đốc Hợp tác xã Yến Dương cho biết: Tại xã Yến Dương, cây bí thơm được người dân gìn giữ và phát triển theo quy trình sản xuất sạch an toàn. Những năm qua, cây bí thơm trở thành một trong những cây trồng chính mang lại hiệu quả kinh tế cao của huyện Ba Bể.

Mục tiêu của Hợp tác xã Yến Dương không chỉ tiêu thụ sản phẩm tươi cho bà con, mà hướng đến việc đi sâu vào các giá trị của quả bí thơm ngày càng được nâng lên. Việc sản xuất thành công sản phẩm trà bí thơm là hướng đi lâu dài, từ đó tạo ra chuỗi liên kết chặt chẽ trong việc sản xuất, chế biến và tiêu thụ giữa Hợp tác xã và người dân trên địa bàn.

Việc áp dụng quy trình chế biến và công nghệ hiện đại, Hợp tác xã đã phát triển thêm nhiều sản phẩm từ quả bí thơm như: Trà bí thơm túi lọc, trà bí thơm hoà tan, nước ép bí thơm… Năm 2022, trà bí thơm của Hợp tác xã Yến Dương đã được cấp chứng nhận hữu cơ PGS, Chứng nhận Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm ISO 22000:2018 và đạt sản phẩm Công nghiệp nông thôn tiểu biểu cấp tỉnh

Chị Ma Thị Ninh không ngừng giới thiệu và quảng bá sản phẩm của địa phương tại các hội chợ thương mại trong và ngoài tỉnh, từ đó ngày càng có nhiều người biết đến nhiều hơn các sản phẩm đặc sản đặc trưng của vùng cao Bắc Kạn. Các hợp đồng mua bán ngày càng nhiều hơn.

Chị Ninh cho biết: Trong thời gian tới, Hợp tác xã Yến Dương sẽ tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất, mở rộng quy mô sản xuất và chất lượng các sản phẩm, đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu sản phẩm thiết thực góp phần cùng với địa phương xây dựng nông thôn mới, xoá đói giảm nghèo.