Đưa sản phẩm làng nghề truyền thống bay xa

Xã Phú Tân, huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng nổi tiếng với nghề truyền thống đan đát các sản phẩm từ mây tre, trúc..., chủ yếu là các sản phẩm đơn giản phục vụ nhu cầu sản xuất, công cụ lao động hằng ngày của nông dân trong vùng. Khi những sản phẩm công nghiệp thịnh hành, giá rẻ tràn ngập thị trường, khoảng 5 - 7 năm trước, nghề đan đát ở Phú Tân có nguy cơ mai một.

Trước thực tế đó, lãnh đạo tỉnh Sóc Trăng và huyện Châu Thành đã quan tâm vực dậy nghề truyền thống để người dân có thêm việc làm trong lúc nông nhàn, tăng thu nhập và cải thiện cuộc sống. Nắm bắt cơ hội này, chị Trương Thị Bạch Thủy, vốn có cơ sở đan đát ở huyện Phước Long (tỉnh Bạc Liêu) đã về tập hợp các lao động có nghề, lập nên Cơ sở đan đát Thủy Tuyết.
Từ cơ sở đan đát nhỏ, chị Thủy đã phát triển, thành lập Hợp tác xã Mây tre đan Thủy Tuyết do chính chị làm Giám đốc. Theo chị Thủy, Phú Tân là địa phương có đông đồng bào Khmer sinh sống, có làng nghề đan đát từ xa xưa, nhiều bà con giỏi nghề nhưng do làm nhỏ lẻ, đặc biệt là sản phẩm chưa được sáng tạo, chủ yếu phục vụ cuộc sống hằng ngày nên chưa thực sự phát triển. Việc thành lập hợp tác xã nhằm tập hợp các lao động, chủ yếu là những phụ nữ có tay nghề trong vùng, cùng nhau hợp tác, phát triển ngành nghề truyền thống, từ đó tạo liên kết sản xuất, kinh doanh, làm du lịch, dịch vụ, từng bước nâng cao giá trị của làng nghề đan đát mây tre có từ nhiều đời nay.
Đến thăm khu trưng bày sản phẩm và khu chứa hàng của Hợp tác xã, du khách không khỏi choáng ngợp trước những sản phẩm tinh xảo được chế tác từ bàn tay khéo léo của người nông dân Phú Tân.

Chị Thủy cho biết, tại đây hiện có khoảng 700 sản phẩm mây tre, trúc, gỗ và các đồ sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Các sản phẩm được đan đát tinh xảo từ những món đồ nhỏ như ngón tay đến sản phẩm to lớn như bộ bàn ghế hay cả căn chòi bằng tre, trúc để thư giãn, có thể là hàng tiêu dùng trong gia đình hoặc làm đồ trang trí, quà tặng… Ngoài cung ứng cho thị trường trong nước, các sản phẩm của Hợp tác xã còn cung ứng cho cả thị trường xuất khẩu. Sản phẩm xuất khẩu chủ yếu là hàng tiêu dùng như sọt đựng quần áo phục vụ cho nhà hàng, khách sạn. Hợp tác xã còn làm thêm mảng xây dựng bằng mây tre như trang trí cho homestay, khu nghỉ dưỡng, khu du lịch.
Được sự tín nhiệm của bà con, chị Thủy được bầu làm Giám đốc Hợp tác xã kiêm Chủ tịch Hội đồng quản trị. Từ đó, chị luôn cố gắng làm để đem lại thu nhập cho người dân, cùng phát triển nghề. “Khi chưa có hợp tác xã, các hộ làm riêng lẻ làm nhiều thì bán nhiều, làm ít thì bán ít, nhưng khi vào hợp tác xã, mỗi thành viên đều phải có trách nhiệm với công việc, cùng nhau làm, cùng nhau phát triển”, chị Bạch Thủy chia sẻ.

Nhớ lại hồi nhỏ ở quê, khi ấy chị Thủy nửa ngày đi học, nửa ngày đi bán sản phẩm đan đát do cha mẹ làm ra. Gia đình chủ yếu làm các mặt hàng tiêu dùng, truyền thống như thúng, rổ, cần xé… Sau này được đi học nghề, được Nhà nước tạo điều kiện cho đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm, thấy từ mây tre làm ra những sản phẩm phục vụ du lịch, chị tự hỏi tại sao mình không nâng tầm cây tre, sáng tạo lên để giống người ta.

Qua nhiều lần tham quan, học hỏi với quyết tâm và suy nghĩ "người ta làm được thì mình sẽ làm được", chị Bạch Thủy đã mày mò, sáng tạo thêm nhiều sản phẩm mới để trang trí, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách và người dùng. Cứ thế sản phẩm mây tre, đan đát tại địa phương ngày càng được “thổi hồn”, sinh động hơn. Hiện hàng trăm sản phẩm thủ công mỹ nghệ của Hợp tác xã Mây tre đan Thủy Tuyết được cung cấp, phục vụ cho nhà hàng, du lịch, làm đồ trang trí trong các gia đình, từ đó đưa giá trị kinh tế nâng lên, nguồn thu nhập cho xã viên cũng cao hơn.

Để nâng cao chất lượng sản phẩm, mẫu mã, chị Thủy phải nỗ lực rất lớn trong việc sáng tạo những sản phẩm mới, quy trình sản xuất, sau đó truyền dạy cho các thành viên. Đặc biệt, chị còn tham gia các lớp tập huấn tài chính tín dụng, hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh, lớp ứng dụng công nghệ thông tin... và tham dự các sự kiện kết nối kinh doanh cùng với chị em phụ nữ khởi nghiệp, tổ hợp tác, hợp tác xã trong và ngoài tỉnh. Qua đó, chị có thêm nhiều cơ hội để kết nối, giao lưu, giới thiệu sản phẩm mây tre của mình.

Hiện nay, Hợp tác xã mây tre đan Thủy Tuyết góp phần giải quyết việc làm ổn định cho trên 32 xã viên và trên 60 hội viên phụ nữ trong vùng lân cận với thu nhập bình quân từ 4 - 5 triệu đồng/người/tháng. Hợp tác xã còn góp phần giữ gìn, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, tạo nơi truyền dạy nghề truyền thống cho các lớp trẻ tại địa phương.

Với những nỗ lực cống hiến của mình, chị Trương Thị Bạch Thủy vinh dự được công nhận là Nghệ nhân cấp quốc gia của ngành nghề mây tre đan. Năm 2023, trong Cuộc thi ý tưởng phụ nữ khởi nghiệp phát huy tài năng bản địa do Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức, chị Bạch Thủy và Hợp tác xã mây tre đan Thủy Tuyết vinh dự đạt giải Đặc biệt ở Hội thi cấp Vùng tổ chức tại tỉnh Bến Tre và giải Nhất cấp toàn quốc tổ chức tại Hà Nội. Đây cũng là nguồn động lực, niềm tự hào để Hợp tác xã Mây tre đan Thủy Tuyết phát triển, tiếp tục dự án khôi phục làng nghề và du lịch cộng đồng, duy trì làng nghề truyền thống và đưa các sản phẩm mây tre đan ở Sóc Trăng ngày càng bay xa.