Bảo tồn văn hóa dân tộc Bố Y

Nhịp sống hiện đại khiến nhiều nét đẹp văn hóa bị mai một và đứng trước nguy cơ biến mất. Nhiều người trong cộng đồng dân tộc Bố Y, đặc biệt là người trẻ chỉ biết mà không thể thực hành những phong tục của dân tộc mình. Đề án Hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội dân tộc Phù Lá, dân tộc Bố Y giai đoạn 2017 - 2025 theo Quyết định số 1719 của Thủ tướng Chính phủ như cơn gió “thổi bùng” những giá trị văn hóa dân tộc Bố Y rực rỡ hơn.

Trong cộng đồng người Bố Y của tỉnh, bà Lồ Lài Sửu ở thôn Lao Hầu, xã Thanh Bình được biết đến như một “đại sứ” trong việc gắn kết các thế hệ người Bố Y ngày nay với các nét đẹp văn hóa của thế hệ cha ông. Bà cũng là người đi đầu trong việc tham gia cùng chính quyền thực hiện truyền dạy các giá trị văn hóa cổ của dân tộc mình cho người dân. Trong bảo tồn dân ca, dân vũ, những bài hát và điệu múa cổ được bà Sửu truyền dạy trở nên phổ biến trong cộng đồng như hát hoa, hát với cô tiên, hát cảm tạ trâu thần, hát giao duyên 12 tháng… Cùng với đó, bà Sửu đặt lời mới cho các làn điệu dân ca truyền thống với nhiều chủ đề: Nhớ ơn Đảng và Bác Hồ, hát múa mừng Đảng, mừng trăng, đoàn kết dân tộc…

Cùng với sự nỗ lực bảo tồn của các nghệ nhân, các ngành chức năng cũng tích cực vào cuộc. Ban Dân tộc tỉnh đã phối hợp với Trường Cao đẳng Lào Cai tổ chức hướng dẫn duy trì và phát triển 3 đội văn nghệ dân tộc Bố Y ở huyện Mường Khương, mỗi đội gồm 30 thành viên.

Đặc biệt, dân ca của dân tộc Bố Y được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2018. Để gìn giữ nét đẹp này, cấp ủy đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể và người dân tiến hành phục dựng và tạo môi trường diễn xướng để đồng bào ngày càng thêm yêu, tự hào và trân trọng nét đẹp di sản.

Những năm gần đây, xã Thanh Bình tích cực phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao, Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Mường Khương tổ chức các hoạt động khôi phục và bảo tồn văn hóa của địa phương với những buổi truyền dạy và thực hành trong Nhân dân. Trong các dịp lễ, tết, xã đều động viên, khuyến khích người dân chung vui bằng những điệu múa, lời ca mang âm hưởng dân gian…

Từ nguồn vốn chương trình đầu tư phát triển kinh tế - xã hội cho các dân tộc rất ít người, công trình bảo tồn nhà truyền thống dân tộc Bố Y được đầu tư xây dựng tại thôn Lao Hầu từ năm 2021. Đây là địa chỉ trưng bày, lưu giữ, bảo tồn các sản phẩm văn hóa dân tộc Bố Y, đồng thời là nơi để đồng bào giao lưu, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Ông Phùng Hữu Tường, Chủ tịch UBND xã Thanh Bình cho biết: Hằng năm, xã xây dựng kế hoạch cụ thể với các hoạt động theo từng tháng, quý đẩy mạnh phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư gắn với việc xây dựng làng văn hóa, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc.

Cũng với mong muốn gìn giữ văn hóa dân tộc, thôn Lao Chải (thị trấn Mường Khương) đã thành lập Câu lạc bộ dân ca Bố Y với gần 20 thành viên, đáp ứng nhu cầu giao lưu, học hỏi, gìn giữ và phát triển phong trào hát dân ca trong Nhân dân. Các hội viên thường xuyên tham gia biểu diễn với các tiết mục đặc sắc ca ngợi quê hương, đất nước và cổ vũ phong trào xây dựng nông thôn mới trên địa bàn…

Ông Phạm Xuân Thái, Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Mường Khương cho biết: Đề án Hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội dân tộc Phù Lá, dân tộc Bố Y giai đoạn 2017 - 2025 theo Quyết định 1719 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn tỉnh Lào Cai với các dự án, tiểu dự án bảo tồn văn hóa được xem như một “làn gió” tươi mới tạo cơ hội để văn hóa dân gian được bảo tồn và phát huy.

Với thành công bước đầu trong việc lưu giữ và bảo tồn văn hóa đặc sắc của người Bố Y, huyện Mường Khương định hướng sẽ phát huy các di sản văn hóa thành các sản phẩm du lịch. Về lâu dài sẽ tạo nguồn thu nhập bền vững cho người dân trong cộng đồng để các giá trị văn hóa “sống” mãi với thời gian.